ماده ۴۴۴ قانون مجازات اسلامی

قصاص کردن مرتکب در جنایت بر عضو، بدون بیهوش‌ کردن وی یا بی ‌حس کردن عضو او، حق مجنی علیه است مگر این که جنایت در حال بیهوشی یا بی ‌حسی عضو مجنی‌ٌ علیه اتفاق افتاده باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عده ای بیهوش کردن عضو مورد قصاص را به دلیل از بین رفتن حق مجنی علیه و سلطه مجنی علیه بر مرتکب، جایز نمی دانند، چرا که در این صورت، لزوم تساوی که از عناصر اصلی امر قصاص است رعایت نمی شود. مگر در سه مورد:1- رضایت مجنی علیه 2- پیشگیری از اسراف در قصاص 3- بی حس بودن عضو مجنی علیه در حین ورود جنایت بر او

گروهی ممنوعیت بی حسی یا بیهوشی در قصاص را قاعده ای تکمیلی تلقی کرده اند که توافق بر خلاف آن، امکان پذیر است.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

عده ای از فقها معتقدند که اگرچه دردناک بودن کیفر به میزانی متعارف، شرط لازم اجرای کیفر است در فرضی که عدم لزوم تحمیل درد به مجنی علیه ثابت شود، به مقتضای اصل عملی، بی حس کردن جانی در اجرای قصاص جایز است. همچنین در فرض جواز بیحسی در حین اجرای مجازات، در خصوص تکلیف قاضی به بی حس یا بی هوش کردن جانی، عده ای اصل را بر برائت و عدم تکلیف قاضی به بیهوش کردن جانی قرار داده اند.اما گروهی معتقدند بی حس کردن وی ولو در فرض عدم مطالبه از سوی خود او، امری واجب است، چرا که تحمل عذابی بیشتر از جنایت واقع شده توسط مرتکب، به مقتضای قاعده، حرام محسوب میشود. گروهی نیز معتقدند جانی حق ندارد پیش از اجرای قصاص شخصاً یا به وسیله پزشک، عضو خود را بیهوش کند، در مقابل گروهی دیگر مانعی در این خصوص نمی بینند، چرا که مجازات نهایی که قصاص است، در هر صورت اجرا می شود.