ماده ۵۹۲ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

قطع ‌کردن و یا از بین ‌بردن تمام بینی یا نرمه‌ ای که پایین استخوان بینی است دیه کامل دارد. از بین‌ بردن تمام نرمه با تمام یا مقداری از استخوان بینی در صورتی ‌که در یک دفعه باشد، موجب دیه کامل است لکن اگر نرمه بینی در یک دفعه و تمام یا مقداری از استخوان بینی در دفعه دیگر از بین برود، برای نرمه دیه کامل و برای استخوان، ارش تعیین می‌ شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با توجه به منحصر به فرد بودن عضو بینی در میان اعضای بدن، گروهی معتقدند باید قائل به کامل بودن دیه آن بود.836176 این دیه را به طور کامل معادل با صد نفر شتر 1928200 یا هزار دینار دانسته اند.1982364 این ماده را در خصوص وضع دیه بخش هایی از بینی دانسته اند که که با دست قابل حرکت است.712276 گروی معتقدند چنانچه استخوان بینی پس از بریدن نرمه بینی قطع شده باشد، شامل اصل تعدد دیات شده و دیه استخوان را نباید داخل در دیه نرمه دانست.712300 لذا به نظر می رسد اگر نرمه بینی و استخوان در یک دفعه بریده شود این دو دیه در هم تداخل کنند. لذا اگر تمام بینی در آن واحد از بین برود، باید دیه کامل پرداخت شود. لذا در فرض از بین بردن بخشی از استخوان و نرمه بینی نیز ثبوت ارش و دیه را به دنبال نخواهد داشت. اصل برائت ذمه جانی از زاید دیه نیز مؤید همین امر است.671200 منتها اگر استخوان بینی پس از بریدن نرمه قطع شده باشد، باید قائل به اصل عدم تداخل دیات بوده و برای نرمه دیه کامل و برای استخوان حکومت خواهد بود.671208 لذا اگر فقط نرمه بینی کنده شده باشد، یک دیه ثابت است. در فرضی هم که بعد از کنده شدن نرمه بخشی از استخوان نیز بشکند، یک دیه برای نرمه و نیز ارش استخوان به جهت تعیین نشدن دیه معین در این خصوص، پرداخت می شود.842904 لذا حکم تعدد را باید ناظر به حالتی بدانیم که نرمه بینی و استخوان به صورت یکجا قطع نشده باشد. بلکه لازم است اول استخوان قطع شود.842908

مستندات فقهی

در خصوص این ماده روایاتی بیان شده است که می توان از جمله به روایت حضرت علی (ع) در این خصوص اشاره نمود که بر اساس آن اگر همه بینی بریده شود دارای دیه کامل است و هر طرف از لبه ی بینی نصف دیه کامل را دارد.2430604 همچنین در این خصوص روایتی از امام صادق (ع) نیز وجود دارد.2430612

سوابق فقهی

در خصوص موضوع مورد بحث در این ماده میان فقها دو نظر وجود دارد:

1-در فرض از بین رفتن نرمه بینی و استخوان در اثر یک جنایت، فقط یک دیه پرداخت خواهد شد. اما در فرض از بین رفتن نرمه در یک جنایت و صدمه دیدن استخوان در جنایت بعدی، باید قائل به پرداخت دیه و ارش باشیم.

2-دیه نرمه و ارش استخوان در هر حال باید جداگانه پرداخت شوند.712292

فقهای عامه بر این باورند که در فرض قطع شدن نرمه بینی، دیه کامل پرداخت خواهد شد.836200 همچنین فقهای مالکی بر این باورند که قطع نرمه بینی به همراه استخوان موجب ثبوت دیه کامل می شود.836208