ماده ۲۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری

دادستان در جريان تحقيقات مقدماتي تا پيش از تنظيم كيفرخواست مي تواند تشديد يا تخفيف تأمين را از بازپرس درخواست كند . هر گاه بين بازپرس و دادستان موافقت حاصل نشود ، پرونده براي رفع اختلاف به دادگاه ارسال مي شود و بازپرس طبق نظر دادگاه اقدام مي كند . پس از تنظيم كيفرخواست نيز دادستان مي تواند حسب مورد ، از دادگاهي كه پرونده در آن مطرح است ، درخواست تشديد يا تخفيف تأمين كند . متهم نيز مي تواند تخفيف تأمين را درخواست كند . تقاضاي فرجام خواهي نسبت به حكم ، مانع از آن نيست كه دادگاه صادركننده حكم ، به اين درخواست رسيدگي كند . در صورت رد درخواست ، مراتب رد در پرونده ثبت مي شود . تصميم دادگاه در اين موارد قطعي است . تبصره 1 ماده 244: تقاضاي دادستان يا متهم به شرح مقرر در اين ماده ، در مورد تشديد يا تخفيف نمي تواند بيش از يك بار مطرح شود . تبصره 2 ماده 244: چنانچه به نظر دادگاه ، قرار تأمين صادره متناسب نباشد ، نسبت به تخفيف يا تشديد آن اتخاذ تصميم مي نمايد .

توضیح واژگان

تخفیف تأمین بدین معناست که متهمی که تأمین داده است خواهان کاستن از آن باشد.114020 همچنین گروهی معتقدند تخفیف تأمین آن است که مقام قضایی با توجه به تغییر وضعیت پرونده و و جود جهات تخفیف، تصمیم به تخفیف قرار تأمین صادره در راستای تناسب این قرار با اوضاع و احوال موجود بگیرد.2005796 برای صدور قرار تخفیف تأمین، ضروری است قرار تأمین قبلی دیگری وجود داشته باشد.2005808

پیشینه

سابقاً ماده 182 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.512864

نکات توضیحی تفسیری دکترین

علت وضع ماده فوق را در راستای تضمین حق نظارت دادستان بر اصل تناسب تأمین دانسته اند.4763488 لذا بعد از صدور کیفرخواست، دادستان می تواند از دادگاه تقاضای تشدید یا تخفیف تأمین را نماید.2759372 انی دادگاه همان دادگاهی است که پرونده در آن مطرح است.4804620 همچنین در صورت تقاضای متهم نیز دادگاه مکلف است در خصوص لزوم تخفیف تأمین اظهار نظر کند.2005804 لذا متهم در تمام مراحل حق اعتراض دارد. اما این حق منحصر به تقاضای تخفیف است.4768612 اما شاکی خصوصی حق درخواست تشدید یا تخفیف تأمین را ندارد.4768628 عللی که ممکن است موجب تخفیف قرار تأمین شود متعدد بوده و به صورت حصری قابل شمارش نیست. مواردی نظیر گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اطاله جریان تحقیقات، وضعیت خاص جسمی متهم و ... نمونه هایی از این موارد است.2005800 قرار تخفیف تأمین در دادسرا و نیز تخفیف و تشدید تأمین در دادگاه قابل اعتراض نیست.4763492گروهی معتقدند اگر پرونده در دیوان عالی کشور مطرح بوده و تقاضای تخفیف یا تبدیل تأمین از دادگاه شود، دادگاه نمی تواند به عذر نبودن پرونده در دادگاه، از رسیدگی خودداری کند.512868

رویه قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره7/4479-1382/5/28 دادگاه می تواند به درخواست متهم مبنی بر تقاضای تخفیف یا تبدیل تأمین رسیدگی نموده و قرار مقتضی صادر کند. دادستان نیز می تواند تقاضای تشدید یا تخفیف قرار را از دادگاه نماید.498084 همچنین بر اساس نظریه 7/3400-1374/6/18 تبدیل یا تخفیف تامین در صورتی که پرونده در دادگاه باشد، با رییس یا دادرس دادگاه است.498076 از سوی دیگر بر اساس حکم شماره 3404-1321/5/31دادگاه انتظامی قضات، تبدیل تأمین تا زمانی که امر در تحقیقات مقدماتی و اختیار بازپرس باشد، مانعی ندارد. لکن پس از طرح امر در دادگاه، بازپرس فاقد اختیار در این خصوص است.643092

انتقادات

عده ای قطعی و غیر قابل اعتراض بودن بودن تصمیم دادگاه در خصوص در خواست تبدیل یا تخفیف تأمین متهم از دادگاه را فاقد مبنا و خلاف انصاف دانسته اند.2084312