ماده ۵۷ قانون مدنی

واقف باید مالک مالی باشد که وقف می‌کند و به علاوه دارای اهلیتی باشد که در معاملات، معتبر است.

توضیح واژگان

وقف در لغت، یعنی ایستادن، حبس کردن و منحصر نمودن چیزی به کسی. (۱۴۸۹۸۲) و وقف در لغت، یعنی ایستادن و نگاه داشتن. (۳۵۲۳۶۰)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

وقف فضولی، قابل تنفیذ است. (۲۲۸۱۲) (۱۳۱۲۹۱)

واقف، باید مالک عین و منفعت مال باشد؛ اما وقف مورد اجاره، اشکالی ندارد. (۲۲۸۱۳)

وقف اموال ورشکسته، صحیح نیست. (۲۲۸۲۷)

واقف، به هنگام ایجاب، و نیز حین تسلیم موقوفه، باید دارای اهلیت باشد؛ و استمرار اهلیت او، از زمان ایجاب تا قبض موقوفه به موقوفٌ علیهم، شرط نیست. (۳۱۱۳۹)

اموالی که قابلیت نقل و انتقال نداشته؛ و اموالی که از نظر قانون، انتقال آنها ممنوع است؛ نمی‌توانند موضوع وقف قرار گیرند. (۱۳۱۲۸۶)

وقف مال غیر بدون اذن او، و وقف مال خود به ضرر طلبکاران، وقف مورد رهن توسط راهن، وقف مالی که موضوع دستور موقت است؛ وقف تمام مهریه قبل از دخول، توسط زوجه، از مصادیق وقف فضولی هستند. (۸۶۴۷۵)

سوابق فقهی

وقف جنگل‌ها و مراتع عمومی، باطل است. (۹۸۲۸)

احکام معاملات فضولی، در وقف و حبس جاری نیست. (۹۸۳۰)

وقف مال غیر بدون اذن او، و وقف مال خود به ضرر طلبکاران، وقف مورد رهن توسط راهن، وقف مالی که موضوع دستور موقت است؛ وقف تمام مهریه قبل از دخول، توسط زوجه، از مصادیق وقف فضولی هستند. (۸۶۴۷۵)

رویه‌های قضایی

به موجب نظریه مشورتی شماره ۳۵۷۰/۷ مورخه ۲۶/۶/۱۳۷۴ اداره حقوقی قوه قضاییه، وقف ملکی که پیش از وقف، از ملکیت واقف، خارج گردیده باشد؛ صحیح نیست. (۶۶۱۹۴)

کمیسیون نشست‌های قضایی، به مناسبت نشست قضات دادگستری آمل، انفال، اعم از مراتع و جنگل‌ها، از قابلیت وقف، برخوردار نیستند. (۲۵۱۹۰۴)

به موجب نظریه مشورتی شماره ۶۳۲۹/۷ مورخه ۳۱/۶/۱۳۷۹ اداره حقوقی قوه قضاییه، وقف اراضی بائر صحیح است؛ زیرا اینگونه زمین‌ها، هنوز از ملکیت واقف، خارج نگردیده؛ و از قابلیت انتفاع نیز، برخوردار هستند. (۶۶۱۹۴)

به موجب نظریه مشورتی شماره ۵۶۶۷/۷ مورخه ۱۳/۷/۱۳۸۲ اداره حقوقی قوه قضاییه، وقف ملکی که پیش از تنظیم سند وقف، ملک واقف نبوده؛ صحیح نیست. (۶۶۱۹۴)