مصونیت دولت و قاعده آمره: استثنای در حال ظهور؟

مصونیت دولت و قاعده آمره: استثنای در حال ظهور؟ نام مقاله ای از عباسعلی کدخدایی و عبدالله عابدینی است که در شماره یک دوره 45 (فروردین 1394) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.

چکیده

ادبیات امروزین در زمینة حقوق مصونیت دولت از حجم درخور توجهی برخوردار شده است؛ این امر حاصل رخدادهای گوناگونی است که در عرصة مصونیت دولت در جامعة بین‌المللی رخ افتاده یا در حال وقوع است. دولت‌ها، به منزلة بازیگران اصلی عرصة روابط بین‌المللی، در مواجهه با مسائل متعدد‌ـ که به اقامة دعوا علیه آن‌ها یا ارگان و نمایندگان آن‌ها منجر می‌شود‌ـ حاضر به دست‌شستن از اختیارات و توان حاکمیتی خود نیستند. این نکتة بسیار مهمی است، زیرا، به‌رغم ظهور ارزش‌های نوین جامعة بین‌المللی، از دهة 1960 به بعد‌ـ که تجلی‌گاه آن در چارچوب حفاظت از ارزش‌های انسانی موجود در قواعد آمره قابل مشاهده است‌ـ و در عصری که سخن از بشرمحوری حقوق بین‌الملل می‌رود کم‌رنگ‌شدن مصونیت دولت در برابر این ارزش‌ها مقوله‌ای است که هنوز تردیدهای بسیاری را در سطح رویة قضایی و دکترین برانگیخته است. آیا چشم‌انداز مصونیت دولت با حضور قواعد آمره، که هستة سخت نظم حقوقی بین‌المللی را تشکیل می‌دهند، به سر فرودآوردن حاکمیت در مقابل ارزش‌های مورد حمایت مزبور ختم می‌شود؟ یا این گردن‌فرازی حضور و تا سال‌ها تداوم خواهد داشت؟

کلیدواژه ها

• ارزش و واقعیت
• جامعه بین المللی
• حقوق بین المللی
• قواعد آمره
• مصلحت اندیشی
• مصونیت دولت
• نظم حقوقی بین المللی

مواد مرتبط

• قطعنامه 1393 شورای امنیت سال 2001
• قطعنامه 1267 شورای امنیت سال 1999
• قطعنامه 1624 شورای امنیت سال 2005
• ماده 2 کنوانسیون ملل متحد
• ماده 31 کنوانسیون وین
• ماده 53 کنوانسیون حقوق معاهدات وین سال 1969
• ماده 64 کنوانسیون حقوق معاهدات وین سال 1969
• قانون مصونیت دولت بریتانیا سال 1978
• قانون مصونیت حکومت های خارجی آمریکا سال 1996
• قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت های خارجی سال 1378 و اصلاحیه سال 1379
• قانون ضمانت خطرات ناشی از تروریسم آمریکا سال 2002
• قانون مصونیت کانادا سال 1985