بحران اقتصادی جهانی، اقدامات اضطراری دولت‌ها در مواجهه با بحران و راهکارهای حل و فصل اختلافات بین‌المللی سرمایه‌گذاری ناشی از آن

بحران اقتصادی جهانی، اقدامات اضطراری دولت‌ها در مواجهه با بحران و راهکارهای حل و فصل اختلافات بین‌المللی سرمایه‌گذاری ناشی از آن نام مقاله ای از احمد مومنی راد و مجید قاسم زاده مسلبه است که در شماره یک دوره 45 (فروردین 1394) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی منتشر شده است.

چکیده

بحران مالی، که نخستین بارقه‌های آن در سال 2005 در بازار مسکن آمریکا و سپس بخش‌های مختلف اقتصاد غرب اروپا بروز نمود، رفته‌رفته، جهان را تحت تأثیر عمیق خود قرار داد و امواج مخرب آن تا به امروز فروکش نکرده است. به‌رغم تلاش‌های هماهنگ دولت‌ها از طریق همکاری‏های بین‌الدولی و نیز از طریق سازمان‌های بین‏المللی، همچون بانک جهانی و صندوق بین‏المللی پول، و اجرای برنامه‌های هماهنگ جهانی، از جمله اجرای «برنامة ارزیابی بخش اقتصادی»، بحرانِ اقتصادیِ جهانی رو به گسترش نهاد و دولت‌ها را وادار ساخت تا به موازات اقدامات بین‏المللی مستقلاً تصمیماتی را در حوزة اقتصاد داخلی به‌اجرا گذارند. اجرای تصمیمات فوق، بدون توجه به تعهدات بین‏المللی، در شرایطِ ضرورتِ واکنش سریع به تهدیدهای ناشی از بحران، خسارات زنجیره‌واری را به اشخاص حقیقی  و حقوقیِ سرمایه‏گذار در عرصة بین‏المللی‌ـ که خود از تابعان حقوق بین‏الملل به‌شمار می‏روند‌ـ وارد ساخت. پژوهش حاضر، پس از شناسایی، ریشه‌یابی، و طبقه‌بندی اقدامات اقتصادی دولت‌ها در مواجهه با بحران، به مقایسة اجمالی ضمانت اجرای سازوکارهای حل‌ و فصل اختلاف «مراجع حل اختلاف تجاری بین‌الدولی» با «مراجع نسبتاً جدیدتر» در حوزة خاص بین‌المللی «سرمایه‌گذاری» می‌پردازد. نیز به بررسی راه‏های طرح دعوی و جبران خسارات وارده به این تابعان با توسل به سازوکارهای شق اخیر و بر اساس اصول و قواعد حقوق بین‌الملل سرمایه‌گذاری در محاکم حل و فصل اختلافات بین‏المللی سرمایه‏گذاری می‌پردازد. نیز به مقایسة این سازوکارها با یکدیگر و استخراج عناصر اجرای آن‌ها می‌پردازد و روابط میان آن‌ها را با اقدامات اقتصادی دولت‌ها در مواجهه با بحران تحلیل می‌نماید.

کلیدواژه ها

• استاندارد رفتار ملی
• استاندارد رفتار منصفانه و عادلانه
• اصل عدم تبعیض
• بحران مالی جهانی
• حقوق بین الملل سرمایه گذاری
• معاهدات دوجانبه و چندجانبه بین المللی سرمایه گذاری

مواد مرتبط

• کنوانسیون حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری میان دولت ها و اتباع بیگانه (ایکسید)
• ماده 1102 موافقت نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا)