مسؤولیت کیفری ناشی از انتقال ویروس کرونا در نظام کیفری ایران (با تاکید بر مخاطره‌های جانی اشخاص)

مسؤولیت کیفری ناشی از انتقال ویروس کرونا در نظام کیفری ایران (با تاکید بر مخاطره‌های جانی اشخاص) نام مقاله ای از محسن شریفی که در شماره نوزدهم (تابستان 1399) نشریه آموزه های حقوق کیفری منتشر شده است.

چکیده

شکل‌گیری موج‌های معتنابه بیماری کووید نوزده و فزونیِ مبتلایان و جان‌باختگانِ انسانیِ ناشی از آن، وضعیتِ بغرنحی را فراروی جامعه‌ی ایران هم‌چون بسیاری از کشورهای درگیرِ این پدیده‌‌ قرار داده است. به رغمِ تکاپوی درخورِ ویروس‌شناسان و متخصصانِ حوزه‌ی سلامت در تدوین و ابلاغ پروتوکل‌های بهداشتی و نیز آموزشِ همگانی برای مدیریت این بحران زیستی، بسا اشخاصی، بی‌توجه به ضابطه‌ها و زنهارهای داده شده، در شکل‌های مختلف به انتقال یا انتشار این ویروس به افراد معین یا نامعینی اقدام، و متعرض تمامیت جسمانی‌شان شوند. در این‌صورت، بررسی تبعات قضیه و شناسایی مسؤولیت کیفریِ آن‌ها موضوعیت می‌یابد. این نوشتار با رویکردی توصیفی-تحلیلی، به تبیین این مسأله و بُعد‌های جناییِ آن پرداخته است. ماحصلِ کار نشان می‌دهد که هر آینه، انتساب گونه‌های جنایت‌های عمد، شبه‌عمد و خطای محض به عاملِ انسانی انتقال دهنده حسب موقعیت ذهنی و کیفیت رفتار وی ممکن، و مسؤولیت تبعات آن متوجه اوست. این گفته، البته بدین معنی نیست که مداخله‌ی نهاد‌هایِ حقوقی نمی‌تواند منتج به رخدادهای جنایی گردد. به‌عکس، در صورت احراز رابطه‌ی علیت بین رفتار این اشخاص و نتیجه‌های مورد اشاره و نیز اثبات عنصر تقصیر، راه برای تحمیل دیه و تعزیر بر آنان هموار است.

کلید واژه ها

• ویروس کرونا
• مسؤولیت کیفری
• جنایت عمدی
• جنایت شبه عمدی
• جنایت خطئی