مشروعیت دادگاه‌های گروه‌های مسلح سازمان‌یافته در مخاصمات مسلحانه داخلی با تأکید بر رأی دادگاه استکهلم

مشروعیت دادگاه‌های گروه‌های مسلح سازمان‌یافته در مخاصمات مسلحانه داخلی با تأکید بر رأی دادگاه استکهلم نام مقاله‌ای از محمد حسین رمضانی قوام آبادی و ایمان منتظری قهجاورستانی است که در شماره شصت و نهم (اسفند 1399) فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.

چکیده

یکی از ویژگی‌های بارز مخاصمات مسلحانه داخلی، تأسیس دادگاه توسط گروه‌های مسلح در این مخاصمات است. اگرچه کشورها تأسیس دادگاه را یک امر حاکمیتی می‌دانند که این امتیاز تنها به کشورها تعلق دارد؛ گروه‌های مسلح، تأسیس دادگاه را ابزاری برای حفظ نظم و قانون میان اعضای خود و همچنین ایجاد نظم و امنیت در منطقه تحت کنترل خود می‌دانند. جامعه بین‌المللی نیز تأسیس دادگاه توسط گروه‌های مسلح را جایگزینی برای عدالت اختصاری و همچنین مکانیسمی برای تضمین رعایت حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه داخلی می‌داند. درحالی‌که به نظر می‌رسد حقوق بشردوستانه قابل ‌اجرا در مخاصمات مسلحانه داخلی به گروه‌های مسلح این مجوز را می‌دهد که اعضای خود و غیرنظامیان تحت کنترل خود را محاکمه کنند، با این‌ حال مبنای حقوقی تأسیس دادگاه توسط گروه‌های مسلح در مخاصمات مسلحانه مبهم است. صرف‌نظر از مبهم بودن مبنای حقوقی تأسیس دادگاه در مخاصمات مسلحانه داخلی توسط گروه‌های مسلح، انتقاد اصلی که به این دادگاه‌ها وارد می‌باشد این است که این دادگاه‌ها توانایی فراهم نمودن تضمینات دادرسی عادلانه را در محاکمات خود ندارند. در این مقاله ضمن بررسی مبنای حقوقی تأسیس دادگاه توسط گروه‌های مسلح و همچنین تضمینات دادرسی عادلانه قابل ‌اجرا در دادرسی این دادگاه‌ها، تنها رویه قضایی که در این خصوص وجود دارد، بررسی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• گروه‌های مسلح
• مبنای حقوقی تأسیس دادگاه
• تضمینات دادرسی عادلانه
• مخاصمات مسلحانه داخلی
• قضیه هیثم سخانه

مواد مرتبط

• ماده 8 اساسنامه دیوان بين المللی كيفری

اصطلاحات تخصصی

• دادرسی عادلانه
• مخاصمات مسلحانه داخلی
• كنسرسيوم بين المللی مساعدت حقـوقی
• حقوق بین الملل بشردوستانه