تحلیل کارایی اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت در نظام حقوقی بین‌المللی تغییر اقلیم

تحلیل کارایی اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت در نظام حقوقی بین‌المللی تغییر اقلیم نام مقاله ای است از احسان عزیزی و علیرضا آرش پور و لیلا رئیسی دزکی که در شماره چهار دوره پنجاه و دو (زمستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.

چکیده

تغییر اقلیم واقعیت تلخ روزگار ماست؛ پدیده‌ای آنچنان عظیم که لاجرم تمامی ساکنان سیارة زمین را متأثر از آثار نامطلوب خود ساخته است یا خواهد ساخت. وسعت و شدت این پدیده به‌حدی است که بدون مشارکت همگانی و بسیج تمامی امکانات موجود، مقابله با آن امکان‌پذیر نیست. ازاین‌رو نظام بین‌المللی تغییر اقلیم نیازمند راهی بود تا این مشارکت همگانی را محقق سازد. در واقع، شکل‌گیری اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت با ظاهری منطقی و منصفانه، پاسخی به این نیاز بود. با این حال، کارایی این اصل به‌عنوان راه‌حل مورد توافق همگان، همواره مورد تردید بوده است. با ادامه و حتی تشدید تغییر اقلیم و آثار نامطلوب آن در مقیاس جهانی، این پرسش پیش می‌آید که آیا اصل مسئولیت مشترک، اما متفاوت از کارایی لازم برای حل بحرانی که بقای نوع بشر را مورد تهدید جدی قرار داده، برخوردار است؟ در این مقاله با برشمردن برخی چالش‌ها که اصل مسئولیت مشترک، اما متفاوت برای حاکمیت بر نظام بین‌المللی تغییر اقلیم با آن روبه‌روست، میزان کارایی این اصل در این نظام بررسی و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها

• اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت
• تغیر اقلیم
• کشورهای توسعه یافته
• کشورهای در حال توسعه
• گازهای گلخانه ای
• نظام های بین المللی تغییر اقلیم

مواد مرتبط

• ماده 39 منشور ملل متحد
• ماده 4 کنوانسیون ساختاری