حمایت از تنوع فرهنگی در عصر جهانی شدن

حمایت از تنوع فرهنگی در عصر جهانی شدن نام مقاله ای است از ستاره شریفیان و محسن عبدالهی و مسعود راعی که در شماره چهار دوره پنجاه و دو (زمستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.

چکیده

امروزه با پدیده‏ای به نام جهانی شدن مواجهیم، فرایندی چندجانبه و چندبعدی که بر تمامی ابعاد زندگی ما تأثیر می‏گذارد. این پدیده در سال‌های اخیر آنچنان سرعتی دارد که به ویژگی عصر حاضر تبدیل شده است و افزون‌بر ابعاد اقتصادی و اجتماعی بیشترین تأثیر را بر بعد فرهنگی داشته است. تنوع فرهنگی به‌عنوان یکی از مباحث مهم حقوق بین‏الملل در عصر جهانی شدن با چالش‏های بسیاری مواجه شده است. در این زمینه تعدادی از کشورهای توسعه‌یافته با ادعای توسعة جهانی فرهنگ‏های برآمده از دموکراسی‏های خود درصدد تحمیل فرهنگشان به سایر کشورها هستند. درحالی‌که کشورهای در حال توسعه با رد این ادعا، رویکرد دولت‏های مزبور را تهدیدی برای تنوع فرهنگی خود و جهان محسوب می‌کنند. بنابراین این پرسش مطرح می‏شود که چه ارتباطی میان تنوع فرهنگی و پدیدة جهانی شدن وجود دارد. آیا جهانی شدن در حال فرسایش تنوع فرهنگی است یا در راستای حمایت‌های سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه یونسکو و تصویب قواعد الزام‌آور توسط آنها و با امکاناتی که جهانی شدن با خود به‌همراه دارد، می‌توان از آن در جهت ارتقای تنوع فرهنگی استفاده کرد؟ سازمان یونسکو به‌عنوان بزرگ‌ترین حامی تنوع فرهنگی در سرتاسر جهان، اعلامیة جهانی تنوع فرهنگی را در سال 2001، کنوانسیون حمایت از میراث فرهنگی غیرمادی در سال 2003 و کنوانسیون حمایت و ارتقای تنوع مظاهر فرهنگی را در 20 اکتبر 2005 به‌منظور حمایت از فرهنگ، میراث فرهنگی ناملموس و تنوع مظاهر فرهنگی گوناگون تصویب کرده است. از نظر این تحقیق، آنچه تنوع فرهنگی را تهدید می‏کند، نه اصل فرایند جهانی شدن که شیوة برخورد دولت‌ها با آن است. ازاین‌رو تلاش‏های سازمان بین‏المللی یونسکو در جهت کنترل و ایجاد قوانین حمایتی از کشورهای در حال توسعه می‏تواند آثار ناخوشایند جهانی شدن را کنترل کند و از امکانات و فناوری‏های این پدیده به‌منظور تقویت فرهنگ‏های کشورهای در حال توسعه استفاده کند.

کلیدواژه‌ها

• تنوع فرهنگی
• جهانی سازی
• حقوق بین الملل
• سیاست های فرهنگی
• کالاهای فرهنگی

مواد مرتبط

• ماده 14 کنوانسیون تنوع فرهنگی