سازش: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
فاطمه امیدی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]] | [[رده:اصطلاحات حقوق خصوصی]] | ||
[[رده:اصطلاحات آیین دادرسی مدنی]] | [[رده:اصطلاحات آیین دادرسی مدنی]] | ||
[[رده:اصطلاحات قانون داوری تجاری بین | [[رده:اصطلاحات قانون داوری تجاری بین‌المللی]] | ||
[[رده:اصطلاحات قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
'''سازش''' هم در معنای یک روش حل اختلاف به کار می‌رود و هم به عنوان یک [[قرارداد]] جهت حل و فصل [[دعوا|دعاوی]] به کار می‌رود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شیوه های جایگزین حل و فصل اختلاف (ADR)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4927040|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=درویشی هویدا|چاپ=1}}</ref> همچنین، اینطور بیان شده است که سازش به مفهوم [[تراضی]] طرفین [[دعوا|دعوی]] بر فیصلهٔ نزاع معین در [[دادگاه]] و با دخالت [[دادرسی]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2140456|صفحه=|نام۱=فهیمه|نام خانوادگی۱=ملک زاده|چاپ=2}}</ref> در تعریفی دیگر، چنین آمده است که [[توافق]] و تسالم [[اصحاب دعوا|دو طرف دعوی]] در [[دادگاه]] یا خارج از آن، به منظور از بین بردن اختلافات و پایان دادن به [[منازعه]] خویش را سازش می‌نامند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=332128|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> | |||
== رویه قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1329 مورخ 1402/05/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اخذ وجوه ایداعی و محکوم به طبق وکالتنامه توسط وکیل]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/1366 مورخ 1402/02/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف جهت سازش]] | |||
== مواد مرتبط == | |||
* [[ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی]] | |||
* [[ماده ۲۸ قانون داوری تجاری بین‌المللی]] | |||
== انواع سازش == | |||
[[ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی]] بیان می‌دارد:«[[سازش]] بین طرفین یا در [[دفتر اسناد رسمی]] واقع می‌شود یا در [[دادگاه]] و نیز ممکن است در خارج از دادگاه واقع شده و [[سازش نامه]] غیررسمی باشد».<ref>[[ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی]]</ref> | |||
منظور از سازش در [[دادگاه]] این است که [[اصحاب دعوا|طرفین دعوی]] قبل از صدور [[حکم]]، نسبت به موضوع مورد اختلاف، به [[توافق]] برسند و از دادگاه بخواهند به جای صدور حکم، [[توافق]] آنان را به صورت [[گزارش اصلاحی]] تنظیم نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2891228|صفحه=|نام۱=نصراله|نام خانوادگی۱=قهرمانی|چاپ=1}}</ref> سازش در دادگاه با تنظیم [[صورت مجلس]] سازش صورت می‌گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نگاهی به آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=رادنواندیش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5320936|صفحه=|نام۱=یوسف|نام خانوادگی۱=نوبخت|چاپ=1}}</ref> | |||
در خصوص صلح خارج از دادگاه نیز چنین بیان شده است که [[اصحاب دعوا|طرفین دعوی]] می‌توانند خارج از [[دادگاه]] طی [[سند رسمی]] محضری یا [[سند عادی]] [[سازش]] نمایند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=334348|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=4}}</ref> همچنین، اینطور بیان شده است که سازش خارج از دادگاه یا سازش عادی، سازشی است که با وجود جریان [[دعوا]] در [[دادگاه]]، [[اصحاب دعوا]] راساً اقدام به سازش نموده و سازشنامه غیررسمی تنظیم می‌نمایند، در این صورت طرفین باید با حضور در دادگاه به صحت سازش نامه [[اقرار]] نموده و دادگاه ضمن صورتجلسه اقرار طرفین، [[گزارش اصلاحی]] صادر می‌نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی مدنی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1550544|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=کریمی|چاپ=1}}</ref> | |||
== سازش در داوری == | |||
چنین بیان شده‌است که '''سازش''' و [[میانجی‌گری]] هفت مرحله دارد:<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری تجاری بین‌المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3488120|صفحه=|نام۱=عبدالحسین|نام خانوادگی۱=شیروی|چاپ=1}}</ref> | چنین بیان شده‌است که '''سازش''' و [[میانجی‌گری]] هفت مرحله دارد:<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری تجاری بین‌المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3488120|صفحه=|نام۱=عبدالحسین|نام خانوادگی۱=شیروی|چاپ=1}}</ref> | ||
#معرفی و ایجاد اعتماد بین طرفین، | # معرفی و ایجاد اعتماد بین طرفین، | ||
#تشخیص مسائل مورد اختلاف و جدا کردن آن از سایر مسائل موجود میان طرفین، | # تشخیص مسائل مورد اختلاف و جدا کردن آن از سایر مسائل موجود میان طرفین، | ||
#خلاقیت در ارائهٔ پیشنهادات و گزینه‌های گوناگون جهت حل و فصل اختلاف، | # خلاقیت در ارائهٔ پیشنهادات و گزینه‌های گوناگون جهت حل و فصل اختلاف، | ||
#انجام مذاکرات و اتخاذ تصمیم، | # انجام مذاکرات و اتخاذ تصمیم، | ||
#تهیهٔ پیش‌نویس [[سازشنامه]]، | # تهیهٔ پیش‌نویس [[سازشنامه]]، | ||
#تعیین تکلیف پرونده در مراجع [[داوری]] یا قضایی، | # تعیین تکلیف پرونده در مراجع [[داوری]] یا قضایی، | ||
#اجرا، بررسی و اصلاح سازشنامه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری تجاری بین‌المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3482120|صفحه=|نام۱=عبدالحسین|نام خانوادگی۱=شیروی|چاپ=1}}</ref> | # اجرا، بررسی و اصلاح سازشنامه.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری تجاری بین‌المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3482120|صفحه=|نام۱=عبدالحسین|نام خانوادگی۱=شیروی|چاپ=1}}</ref> | ||
چنانچه [[متعهد]] به اختیار تعهدات ناشی از سازش را اجرا نکند، این امکان برای [[متعهد له|متعهدله]] فراهم است که از طریق اجرای [[رای داوری|آرای داوری]]، [[الزام]] [[متعهد]] را از [[دادگاه]] صالح تقاضا نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری تجاری بین‌المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3547424|صفحه=|نام۱=عبدالحسین|نام خانوادگی۱=شیروی|چاپ=1}}</ref> | چنانچه [[متعهد]] به اختیار تعهدات ناشی از سازش را اجرا نکند، این امکان برای [[متعهد له|متعهدله]] فراهم است که از طریق اجرای [[رای داوری|آرای داوری]]، [[الزام]] [[متعهد]] را از [[دادگاه]] صالح تقاضا نماید.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری تجاری بین‌المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=سمت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3547424|صفحه=|نام۱=عبدالحسین|نام خانوادگی۱=شیروی|چاپ=1}}</ref> | ||
== | موارد ذیل در خصوص سازش در داوری، حائز اهمیت است: | ||
اولاً، باید توجه داشت که بر خلاف [[داوری]]، قواعد چندانی در خصوص سازش در روابط بین‌المللی، وجود ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=داوری بین‌المللی در دعاوی بازرگانی|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4656148|صفحه=|نام۱=احمد|نام خانوادگی۱=امیرمعزی|چاپ=3}}</ref> | |||
ثانیاً، برخی از حقوقدانان بر این باورند که وظیفهٔ ابتدایی [[داور]] یا داوران، تشویق طرف‌های اختلاف به سازش است. چراکه، منافع طرفین این است که در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرح داوران (دیوان داوری دعاوی ایران، ایالات متحده)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4527584|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=کاکاوند|چاپ=3}}</ref> | |||
ثالثاً، چنانچه داور تلاش کرده‌است که طرف‌ها را سازش دهد، لیکن مؤثر نبوده‌است، شایسته‌است که در رأی ذکر گردد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مجموعه مقالات جشن نامه دهمین سالگرد تأسیس مرکز داوری اتاق بازرگانی|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5083456|صفحه=|نام۱=محسن|نام خانوادگی۱=محبی|نام۲=محمد|نام خانوادگی۲=کاکاوند|چاپ=1}}</ref> | |||
== رأی سازشی == | |||
شایان ذکر است که [[رأی سازشی]]، اختلاف را سریع‌تر<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مقدمه ای بر حقوق و رویه داوری|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5244136|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=کاکاوند|چاپ=1}}</ref> و طبق خواست طرفین حل می‌کند و هزینهٔ کمتری دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مقدمه ای بر حقوق و رویه داوری|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5244124|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=کاکاوند|چاپ=1}}</ref> اجزای رأی سازشی از قرار ذیل است: | |||
# مشخصات طرف‌ها و [[وکیل|وکلایشان]]، | |||
# مشخصات [[داور]] یا داوران، | |||
# نام سازمان داوری (چنانچه [[داوری سازمانی]] باشد)، | |||
# توافق طرف‌ها، | |||
# محل و تاریخ صدور رأی، | |||
# صلاحیت داور یا سازمان داوری، | |||
# قسمت اجرایی رأی، | |||
# امضای رأی.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مقدمه ای بر حقوق و رویه داوری|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5244220|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=کاکاوند|چاپ=1}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۴۹
سازش هم در معنای یک روش حل اختلاف به کار می‌رود و هم به عنوان یک قرارداد جهت حل و فصل دعاوی به کار می‌رود.[۱] همچنین، اینطور بیان شده است که سازش به مفهوم تراضی طرفین دعوی بر فیصلهٔ نزاع معین در دادگاه و با دخالت دادرسی می‌باشد.[۲] در تعریفی دیگر، چنین آمده است که توافق و تسالم دو طرف دعوی در دادگاه یا خارج از آن، به منظور از بین بردن اختلافات و پایان دادن به منازعه خویش را سازش می‌نامند.[۳]
رویه قضایی
- نظریه شماره 7/1401/1329 مورخ 1402/05/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اخذ وجوه ایداعی و محکوم به طبق وکالتنامه توسط وکیل
- نظریه شماره 7/1401/1366 مورخ 1402/02/13 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف جهت سازش
مواد مرتبط
انواع سازش
ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می‌دارد:«سازش بین طرفین یا در دفتر اسناد رسمی واقع می‌شود یا در دادگاه و نیز ممکن است در خارج از دادگاه واقع شده و سازش نامه غیررسمی باشد».[۴]
منظور از سازش در دادگاه این است که طرفین دعوی قبل از صدور حکم، نسبت به موضوع مورد اختلاف، به توافق برسند و از دادگاه بخواهند به جای صدور حکم، توافق آنان را به صورت گزارش اصلاحی تنظیم نماید.[۵] سازش در دادگاه با تنظیم صورت مجلس سازش صورت می‌گیرد.[۶]
در خصوص صلح خارج از دادگاه نیز چنین بیان شده است که طرفین دعوی می‌توانند خارج از دادگاه طی سند رسمی محضری یا سند عادی سازش نمایند.[۷] همچنین، اینطور بیان شده است که سازش خارج از دادگاه یا سازش عادی، سازشی است که با وجود جریان دعوا در دادگاه، اصحاب دعوا راساً اقدام به سازش نموده و سازشنامه غیررسمی تنظیم می‌نمایند، در این صورت طرفین باید با حضور در دادگاه به صحت سازش نامه اقرار نموده و دادگاه ضمن صورتجلسه اقرار طرفین، گزارش اصلاحی صادر می‌نماید.[۸]
سازش در داوری
چنین بیان شده‌است که سازش و میانجی‌گری هفت مرحله دارد:[۹]
- معرفی و ایجاد اعتماد بین طرفین،
- تشخیص مسائل مورد اختلاف و جدا کردن آن از سایر مسائل موجود میان طرفین،
- خلاقیت در ارائهٔ پیشنهادات و گزینه‌های گوناگون جهت حل و فصل اختلاف،
- انجام مذاکرات و اتخاذ تصمیم،
- تهیهٔ پیش‌نویس سازشنامه،
- تعیین تکلیف پرونده در مراجع داوری یا قضایی،
- اجرا، بررسی و اصلاح سازشنامه.[۱۰]
چنانچه متعهد به اختیار تعهدات ناشی از سازش را اجرا نکند، این امکان برای متعهدله فراهم است که از طریق اجرای آرای داوری، الزام متعهد را از دادگاه صالح تقاضا نماید.[۱۱]
موارد ذیل در خصوص سازش در داوری، حائز اهمیت است:
اولاً، باید توجه داشت که بر خلاف داوری، قواعد چندانی در خصوص سازش در روابط بین‌المللی، وجود ندارد.[۱۲]
ثانیاً، برخی از حقوقدانان بر این باورند که وظیفهٔ ابتدایی داور یا داوران، تشویق طرف‌های اختلاف به سازش است. چراکه، منافع طرفین این است که در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند.[۱۳]
ثالثاً، چنانچه داور تلاش کرده‌است که طرف‌ها را سازش دهد، لیکن مؤثر نبوده‌است، شایسته‌است که در رأی ذکر گردد.[۱۴]
رأی سازشی
شایان ذکر است که رأی سازشی، اختلاف را سریع‌تر[۱۵] و طبق خواست طرفین حل می‌کند و هزینهٔ کمتری دارد.[۱۶] اجزای رأی سازشی از قرار ذیل است:
- مشخصات طرف‌ها و وکلایشان،
- مشخصات داور یا داوران،
- نام سازمان داوری (چنانچه داوری سازمانی باشد)،
- توافق طرف‌ها،
- محل و تاریخ صدور رأی،
- صلاحیت داور یا سازمان داوری،
- قسمت اجرایی رأی،
- امضای رأی.[۱۷]
منابع
- ↑ یوسف درویشی هویدا. شیوه های جایگزین حل و فصل اختلاف (ADR). چاپ 1. میزان، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4927040
- ↑ فهیمه ملک زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2140456
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 332128
- ↑ ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی
- ↑ نصراله قهرمانی. مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. خرسندی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2891228
- ↑ یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5320936
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم). چاپ 4. گنج دانش، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 334348
- ↑ عباس کریمی. آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1550544
- ↑ عبدالحسین شیروی. داوری تجاری بین‌المللی. چاپ 1. سمت، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3488120
- ↑ عبدالحسین شیروی. داوری تجاری بین‌المللی. چاپ 1. سمت، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3482120
- ↑ عبدالحسین شیروی. داوری تجاری بین‌المللی. چاپ 1. سمت، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3547424
- ↑ احمد امیرمعزی. داوری بین‌المللی در دعاوی بازرگانی. چاپ 3. دادگستر، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4656148
- ↑ محمد کاکاوند. جرح داوران (دیوان داوری دعاوی ایران، ایالات متحده). چاپ 3. مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4527584
- ↑ محسن محبی و محمد کاکاوند. مجموعه مقالات جشن نامه دهمین سالگرد تأسیس مرکز داوری اتاق بازرگانی. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5083456
- ↑ محمد کاکاوند. مقدمه ای بر حقوق و رویه داوری. چاپ 1. شهر دانش، 1394. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5244136
- ↑ محمد کاکاوند. مقدمه ای بر حقوق و رویه داوری. چاپ 1. شهر دانش، 1394. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5244124
- ↑ محمد کاکاوند. مقدمه ای بر حقوق و رویه داوری. چاپ 1. شهر دانش، 1394. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5244220