تعارض میان قاعده فراش و آزمایش دی‌ان‌ای

تعارض میان قاعده فراش و آزمایش دی‌ان‌ای نام مقاله ای از نصیبه محمودی که در شماره دوم (زمستان1401) در نشریه نقد و تحلیل آراء قضایی منتشر شده است.

چکیده

در حقوق مدنی ایران به تبع فقه اسلامی، برای تعیین رابطه ‌پدر و فرزندی، استناد به قاعده فراش پذیرفته شده است. بر مبنای این قاعده طفل متولد در زمان زوجیت، ملحق به شوهر است، مشروط به این‌که از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه نگذشته باشد. اگر علی‌رغم تحقق شرایط فراش، زوج مدعی عدم انتساب طفل متولد شده به خود باشد و برای اثبات ادعای خود به آزمایش دی‌ان‌ای استناد و نتایج این آزمایش بر عدم لحوق طفل دلالت کند، تکلیف طفل متولد شده از حیث انتساب، مورد تردید قرار می‌گیرد. جهت تعیین تکلیف، نظریه سنتی عدم پذیرش آزمایش دی‌ان‌ای را با علل تشریع قاعدة فراش و حفظ بنیان خانواده سازگارتر می‌داند. این در حالی است که ضرورت توجه به دانش بشری که دادرس را در کشف واقع یاری می‌رساند باعث شده است که توجه‌به نتایج حاصل از این نوع آزمایشها توصیه شود. در واقع اماره بودن قاعدة فراش صرفاٌ از جهت عدم علم به‌واقع است و با این اوصاف به سختی می‌توان گفت که اگر راهی علمی وجود داشته باشد که بر اساس آن بتوان با اطمینان بالا نسبت بین پدر و فرزند را معلوم کرد، همچنان باید از راهی رفت که واقعیت را تنها به طور ظنی کشف می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• قاعده فراش
• اثبات نسب
• نفی نسب
• تشخیص هویتژنتیکی
• اماره قضایی
• علم قاضی
• ادلة‌ اثبات دعوا

مواد مرتبط

• ماده 1158 قانون مدنی
• ماده 1159 قانون مدنی
• ماده 1160 قانون مدنی