ماده 278 قانون امور حسبی: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده | '''ماده ۲۷۸ قانون امور حسبی''': [[وصیت نامه]] خودنوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز و ماه و سال به خط موصی بوده و به امضای او رسیده باشد. | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
* [[ماده ۲۷۶ قانون امور حسبی]] | |||
* [[ماده | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
وصیت نامه: [[سند|سندی]] که حاوی [[وصیت]] باشد. ممکن است خودنوشت یا سری یا رسمی باشد در غیر این صور فقط با [[اقرار]] ورثه به صدور آن از موصی اعتبار دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=وسیط در ترمینولوژی حقوق|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6570016|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref> | وصیت نامه: [[سند|سندی]] که حاوی [[وصیت]] باشد. ممکن است خودنوشت یا سری یا رسمی باشد در غیر این صور فقط با [[اقرار]] ورثه به صدور آن از موصی اعتبار دارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=وسیط در ترمینولوژی حقوق|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6570016|صفحه=|نام۱=محمدجعفر|نام خانوادگی۱=جعفری لنگرودی|چاپ=3}}</ref> | ||
وصیت نامه خودشنوشت: وصیت نامه ای است که خود موصی می‌نویسد. این وصیت نامه باید به خط موصی باشد و تاریخ روز و ماه و سال باید به خط موصی باشد و امضای موصی راداشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد پنجم) (عقد مزارعه، عقد مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت، ودیعه، عاریه، قرض | وصیت نامه خودشنوشت: وصیت نامه ای است که خود موصی می‌نویسد. این وصیت نامه باید به خط موصی باشد و تاریخ روز و ماه و سال باید به خط موصی باشد و امضای موصی راداشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد پنجم) (عقد مزارعه، عقد مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت، ودیعه، عاریه، قرض …)|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=پایدار|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6570020|صفحه=|نام۱=سیدجلال الدین|نام خانوادگی۱=مدنی|چاپ=5}}</ref> | ||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
وصیت نامه خود نوشت | وصیت نامه خود نوشت ساده‌ترین شکل وصیت نامه است و به موصی امکان می‌دهد که خود به‌طور پنهانی وصینامه اش را بنویسد و هیچ هزینه ای هم نپردازد. تنها خطر این نوع وصیت نامه این است که وصیتنامه از بین برود یا در معرض تحریف قرار گیرد خطری که جبران آثار آن ناممکن یا به‌غایت دشوار است. پس باید آن را در محلی محفوظ نگاه داشت یا به امینی سپرد که از دستبرد مصون بماند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2781664|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> | ||
در خصوص امضای وصیت نامه خود نوشت ذکر این نکته ضروری است که مهر و اثر انگشت موصی جانشین امضای او | در خصوص امضای وصیت نامه خود نوشت ذکر این نکته ضروری است که مهر و اثر انگشت موصی جانشین امضای او نمی‌شود و فقط امضای وی است که وصیت نامه خود نوشت را کامل می‌کند و هر شکل و علامت و نوشته‌ای که موصی به‌طور معمول برای امضای خود به کار می‌برد، برای اعتبار بخشیدن به وصیت نامه کافی است هر چند که ناخوانا یا بی‌معنی باشد. زمان امضا به‌طور معمول مقارن با تاریخ انشای آن است. با وجود این اگر چندی بعد وصیت نامه امضا شود اعتبار آن از بین نمی‌رود، جز این که تاریخ وصیتنامه تاریخ امضا یا تکمیل آخرین جزء سند است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت)|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=گنج دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=2781712|صفحه=|نام۱=ناصر|نام خانوادگی۱=کاتوزیان|چاپ=7}}</ref> | ||
همچنین باید توجه داشت که از ظاهر ماده | همچنین باید توجه داشت که از ظاهر ماده ۲۷۸ قانون امور حسبی این گونه برداشت می‌شود که چنانچه یکی از سال و ماده یا روز نوشته نشده باشد وصیت نامه معتبر نخواهد بود ولی به نظر می‌رسد که با اعمال عدالت قضایی بتوان ماده را حمل بر موردی غالب کرد و سندی که تاریخ آن به جهتی از جهات معلوم شود اگر چه روز و یا ماه یا سال نوشته نشده باشد معتبر دانست، مثلاً چنانچه در وصیت خودنوشت موصی بنویسد چون در سال فلان متولد شده‌ام و اکنون هفتاد و دو سال و شش ماه و چند روز از عمرم می‌گذرد و مردنم نزدیک شده چنین وصیت می‌کنم… در وصیت نامه مزبور اگر چه از نظر مزبور دور از احتاط قضایی می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15488|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> | ||
== مطالعات فقهی == | == مطالعات فقهی == | ||
=== سوابق فقهی === | === سوابق فقهی === | ||
شعرانی از قول ابو حنیفه و شافعی و مالک نقل | شعرانی از قول ابو حنیفه و شافعی و مالک نقل کرده‌است که اگر موصی وصیتش را با خط خود بنویسد و یقین شود که وصیت به خط خود اوست ولی بر آن شاهد نگرفته باشد، به چنین وصیتی حکم نمی‌شود یعنی اگر وصیتی به خط خود موصی پیدا شود ولی بر آن شاهد نگرفته باشد و در مقابل مردم به آن اقرار نکرده باشد وصیت ثابت نمی‌شود هر چند علم داشته باشیم گه این خط خود اوست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه)|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1176196|صفحه=|نام۱=مصطفی|نام خانوادگی۱=جباری|نام۲=حمید (ترجمه)|نام خانوادگی۲=مسجدسرایی|چاپ=1}}</ref> | ||
== | == رویه‌های قضایی == | ||
در نظریه مشورتی شماره | در نظریه مشورتی شماره ۷/۲۱۰۱ مورخ ۱۳۵۳/۵/۱۵ [[اداره حقوقی قوه قضاییه]] مقرر شده‌است: وصیت نامه تنظیم شده در کنسولگری جزء اسناد رسمی محسوب نمی‌گردد ولی از نظر این که تمام آن بر طبق گواهی معاون کنسولگری ایران در ژانویه خط موصی نوشته شده و دارای امضا و تاریخ او می‌باشد به موجب ماده ۲۷۸ [[قانون امور حسبی]] خود نوشت محسوب است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات)|ترجمه=|جلد=|سال=1376|ناشر=اسلامیه|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=15488|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=امامی|چاپ=13}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
[[رده:مواد قانون امور حسبی]] | [[رده:مواد قانون امور حسبی]] | ||
[[رده:وصیت]] | [[رده:وصیت]] | ||
[[رده:وصیت نامه]] | [[رده:وصیت نامه]] | ||
[[رده:وصیت نامه خود نوشت]] | [[رده:وصیت نامه خود نوشت]] | ||
نسخهٔ ۲۲ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۰۱
ماده ۲۷۸ قانون امور حسبی: وصیت نامه خودنوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز و ماه و سال به خط موصی بوده و به امضای او رسیده باشد.
مواد مرتبط
توضیح واژگان
وصیت نامه: سندی که حاوی وصیت باشد. ممکن است خودنوشت یا سری یا رسمی باشد در غیر این صور فقط با اقرار ورثه به صدور آن از موصی اعتبار دارد.[۱]
وصیت نامه خودشنوشت: وصیت نامه ای است که خود موصی می‌نویسد. این وصیت نامه باید به خط موصی باشد و تاریخ روز و ماه و سال باید به خط موصی باشد و امضای موصی راداشته باشد.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
وصیت نامه خود نوشت ساده‌ترین شکل وصیت نامه است و به موصی امکان می‌دهد که خود به‌طور پنهانی وصینامه اش را بنویسد و هیچ هزینه ای هم نپردازد. تنها خطر این نوع وصیت نامه این است که وصیتنامه از بین برود یا در معرض تحریف قرار گیرد خطری که جبران آثار آن ناممکن یا به‌غایت دشوار است. پس باید آن را در محلی محفوظ نگاه داشت یا به امینی سپرد که از دستبرد مصون بماند.[۳]
در خصوص امضای وصیت نامه خود نوشت ذکر این نکته ضروری است که مهر و اثر انگشت موصی جانشین امضای او نمی‌شود و فقط امضای وی است که وصیت نامه خود نوشت را کامل می‌کند و هر شکل و علامت و نوشته‌ای که موصی به‌طور معمول برای امضای خود به کار می‌برد، برای اعتبار بخشیدن به وصیت نامه کافی است هر چند که ناخوانا یا بی‌معنی باشد. زمان امضا به‌طور معمول مقارن با تاریخ انشای آن است. با وجود این اگر چندی بعد وصیت نامه امضا شود اعتبار آن از بین نمی‌رود، جز این که تاریخ وصیتنامه تاریخ امضا یا تکمیل آخرین جزء سند است.[۴]
همچنین باید توجه داشت که از ظاهر ماده ۲۷۸ قانون امور حسبی این گونه برداشت می‌شود که چنانچه یکی از سال و ماده یا روز نوشته نشده باشد وصیت نامه معتبر نخواهد بود ولی به نظر می‌رسد که با اعمال عدالت قضایی بتوان ماده را حمل بر موردی غالب کرد و سندی که تاریخ آن به جهتی از جهات معلوم شود اگر چه روز و یا ماه یا سال نوشته نشده باشد معتبر دانست، مثلاً چنانچه در وصیت خودنوشت موصی بنویسد چون در سال فلان متولد شده‌ام و اکنون هفتاد و دو سال و شش ماه و چند روز از عمرم می‌گذرد و مردنم نزدیک شده چنین وصیت می‌کنم… در وصیت نامه مزبور اگر چه از نظر مزبور دور از احتاط قضایی می‌باشد.[۵]
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
شعرانی از قول ابو حنیفه و شافعی و مالک نقل کرده‌است که اگر موصی وصیتش را با خط خود بنویسد و یقین شود که وصیت به خط خود اوست ولی بر آن شاهد نگرفته باشد، به چنین وصیتی حکم نمی‌شود یعنی اگر وصیتی به خط خود موصی پیدا شود ولی بر آن شاهد نگرفته باشد و در مقابل مردم به آن اقرار نکرده باشد وصیت ثابت نمی‌شود هر چند علم داشته باشیم گه این خط خود اوست.[۶]
رویه‌های قضایی
در نظریه مشورتی شماره ۷/۲۱۰۱ مورخ ۱۳۵۳/۵/۱۵ اداره حقوقی قوه قضاییه مقرر شده‌است: وصیت نامه تنظیم شده در کنسولگری جزء اسناد رسمی محسوب نمی‌گردد ولی از نظر این که تمام آن بر طبق گواهی معاون کنسولگری ایران در ژانویه خط موصی نوشته شده و دارای امضا و تاریخ او می‌باشد به موجب ماده ۲۷۸ قانون امور حسبی خود نوشت محسوب است.[۷]
منابع
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. وسیط در ترمینولوژی حقوق. چاپ 3. گنج دانش، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6570016
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. حقوق مدنی (جلد پنجم) (عقد مزارعه، عقد مساقات، مضاربه، جعاله، شرکت، ودیعه، عاریه، قرض …). چاپ 5. پایدار، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6570020
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2781664
- ↑ ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی (دوره عقود معین، قسمت سوم) (عطایا، هبه، وصیت). چاپ 7. گنج دانش، 1384. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2781712
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 15488
- ↑ مصطفی جباری و حمید (ترجمه) مسجدسرایی. فقه تطبیقی با نگاهی به قانون مدنی (احوال شخصیه) (ترجمه و تبیین جلد دوم الفقه علی المذاهب الخمسه). چاپ 1. ققنوس، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1176196
- ↑ سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد سوم) (در شفعه، وصایا، ارث) (با تجدیدنظر، تصحیح کامل اضافات). چاپ 13. اسلامیه، 1376. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 15488