ماده ۵۳۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

اشخاصی که مرتکب جرایم مذکور در مواد قبل شده‌اند هرگاه قبل از تعقیب به دولت اطلاع دهند و سایر مرتکبین را در صورت بودن ‌معرفی کنند یا بعد از تعقیب وسایل دستگیری آنها را فراهم نمایند حسب مورد در مجازات آنان تخفیف داده میشود و یا از مجازات معاف خواهند‌ شد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده دو عامل از عوامل تخفیف یا معافیت از کیفر در جرم جعل و تزویر را بیان نموده است که اصطلاحا عذر همکاری نامیده میشود:

1. اعلام جرم و اسامی مجرمان قبل از تعقیب (صرف اطلاع و معرفی کفایت میکند)
2. فراهم نمودن وسایل دستگیری مجرمان در جریان تعقیب و تحقیق (باید افراد دیگری دستگیر شوند)

لازم به ذکر است که این تخفیف ها فقط ناظر به مواد قبل از این ماده است و مواد بعدی را در برنمیگیرد.

انتقادات

تفاوت تعابیر قانونگذار در این ماده و ماده 521 (جرائم قلب سکه) که هر دو به تخفیف و معافیت از کیفر در فرض همکاری موثر مجرمان اشاره دارند، هماهنگی و یکنواختی مواد قانونی را از بین میبرد که خلاف شرایط اصلی قانون‌نویسی است.

عبارت «وسایل دستگیری را فراهم کند» از این نظر که آیا مباشرت مرتکب در دستگیری همدستان شرط است یا خیر دارای ابهام است. به نظر میرسد چنین مباشرتی شرط نیست.