ماده ۳۹۸ قانون مدنی

اگر مبیع، حیوان باشد مشتری تا سه روز از حین عقد اختیار فسخ معامله را دارد.

توضیح واژگان

خیار، حقی است که به صاحب آن، اختیار منحل نمودن معامله را اعطا می نماید.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

به نظر برخی از حقوقدانان خیار حیوان، در مواردی که مبیع، کلی است نیز، قابل اعمال می باشد. و برخی دیگر، خیار مزبور را، منحصر به مواردی می دانند که مبیع، عین معین است. زیرا در بیع کلی، تملیک، از حین عقد تحقق نیافته؛ و منوط به وقتی است که مصادیق آن در عالم خارج، محقق گردد. از طرفی در بیع کلی، درصورت معیوب بودن مال، امکان الزام بایع به تسلیم فرد سالم وجود داشته؛ و اعمال خیار حیوان منتفی است. چراکه خیار حیوان، یکی از اقسام خیار عیب است. با این تفاوت در که درخیار حیوان، عیب مزبور مفروض بوده؛ و نیازی به اثبات آن توسط خریدار نیست. و خیار عیب نیز، فقط نسبت به اعیان شخصی، مصداق پیدا می نماید. و به عقیده برخی دیگر، ممکن است مشتری، به دلیل عیب حیوان، و یا گرانی قیمت آن، و یا رفع نیاز خود به خرید آن، مبادرت به اعمال خیار حیوان نماید.

اعمال خیار حیوان، نسبت به چارپایانی که ذبح گردیده اند؛ صحیح نیست. چراکه به دلیل استثنایی بودن این خیار، باید به قدر متیقن بسنده نمود.

اگر حیوان، به عنوان ثمن معامله، مورد توافق طرفین قرار گیرد؛ باید قائل به وجود خیار حیوان، به نفع فروشنده گردید.

سوابق فقهی

اگر مبیع حیوان باشد؛ دراینصورت مشتری تا سه روز، از حق خیار برخوردار است. بعید به نظر می رسد که چنین خیاری، برای بایع و درمواردی که حیوان، به عنوان ثمن، مورد توافق طرفین قرار می گیرد؛ وجود داشته باشد.