ضمانت اجرایی آرای دیوان بین المللی دادگستری

این مقاله نام مقاله ای از مرتضی نجفی اسفاد و مهدی هادی است که در دوره صفر شماره نهم فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.

چکیده

دیوان بین­المللی دادگستری بر اساس صلاحیت ترافعی و مشورتی خود، دو نوع رأی، یعنی رأی ترافعی (حکم) و رأی مشورتی صادر می‌کند. علاوه بر این احتمال دارد قبل از صدور حکم نهایی طبق ماده 41 اساسنامه، به صدور قرار موقت اقدام نماید.

موضوع نوشتار حاضر، نشان دادن ضمانت اجرای هر یک از این تصمیم­ها است. نسبت به رأی ترافعی (حکم) با توجه به تعهد دولت‌ در اجرای آن (بند 1 ماده 94 منشور) و مسئولیتی که در نتیجه عدم اجرای آن متوجه محکوم علیه می‌گردد، محکوم له می‌‌تواند طبق بند دوم ماده 94 به شورای امنیت رجوع نماید. علاوه بر آن از طریق اقدامات یک جانبه یا راهکارهای مندرج در معاهدات یا موافقت­نامه‌ها نیز اجرای حکم دیوان تضمین می‌گردد.

برای قرار موقت با توجه به الزام­آور بودن آن، طبق نظر دیوان، علاوه بر اقدامات فوق، خود دیوان می‌تواند با اندراج مفاد قرار موقت در حکم نهایی در تضمین اجرای آن نقش مؤثری داشته باشد و نسبت به رأی مشورتی، در عین غیرالزامی بودن آن از لحاظ ماهیت رأی، می‌توان از طریق الزام­آور دانستن آن طبق معاهدات، اساسنامه سازمان­ها، تفسیر منشور،  اعمال آیین دادرسی و قواعد عرفی، راه­هایی برای تضمین اجرای آنها در نظر گرفت

کلیدواژه ها

• دیوان بین المللی دادگستری
• رأی ترافعی(حکم)
• قرار موقت
• رأی مشورتی
• ضمانت اجرا