توسل به زور در حقوق بین‌الملل: مورد مطالعاتی مخاصمه 2023 حماس و اسرائیل

توسل به زور در حقوق بین‌الملل: مورد مطالعاتی مخاصمه 2023 حماس و اسرائیل نام مقاله ای از عقیل محمدی و عبدالله عابدینی و امیر عباس کیانی بوده که در شماره اول دوره شانزدهم (فروردین 1403) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.

چکیده

در 7 اکتبر 2023، حماس به عملیات نظامی «طوفان الاقصی» علیه اسرائیل دست زد که به کشته و مجروح شدن بسیاری انجامید. اسرائیل نیز به اقدام نظامی علیه حماس روی آورد و بخش‌هایی از غزه را محاصره کرد. مقابله با اشغالگر در راستای حق تعیین سرنوشت از سوی حماس و دفاع مشروع از سوی اسرائیل، مهم‌ترین توجیهاتی بودند که برای این مخاصمه مطرح شدند. این مقاله بر پایه روش توصیفی- تحلیلی به این سؤال پاسخ می‌دهد که چگونه می‌توان مخاصمه حماس و اسرائیل را از منظر حقوق بین‌الملل توسل به زور ارزیابی کرد؟ نوشتار حاضر نتیجه می‌گیرد که نفس عملیات حماس، در قالب حق تعیین سرنوشت و نبرد با اشغالگر البته مشروط به رعایت مقررات بین‌المللی در انتخاب نوع، شیوه‌ و ابزارهای عملیات نظامی، توجیه دارد. همچنین نظر به تفاوت رویکرد گروه‌های تروریستی با گروه‌هایی از نوع حماس که با اشغالگر در مبارزه هستند، نمی‌توان اقدام‌های این گروه را تروریستی دانست. استناد به دفاع مشروع توسط اسرائیل نیز از آنجا که اساساً حمله مسلحانه‌ای در معنای ماده 51 منشور ملل متحد محقق نشده بود، از منظر حقوق بر جنگ پذیرفتنی نیست. اختیارات اشغالگر جهت برقراری نظم در سرزمین‌های اشغالی مطابق ماده 43 کنوانسیون چهارم لاهه نیز توجیه‌کننده اقدام‌های اسرائیل نیست.

کلیدواژه ها

• اسرائیل
• تروریسم
• حقوق بین‌الملل توسل به زور
• حماس
• حق تعیین سرنوشت
• دفاع مشروع

مواد مرتبط

• ماده 2 منشور ملل متحد
• ماده 5 منشور ملل متحد
• ماده 42 منشور ملل متحد
• ماده 51 منشور ملل متحد
• ماده 43 کنوانسیون چهارم لاهه
• ماده 64 کنوانسیون چهارم لاهه
• ماده 26 طرح مسئولیت بین المللی دولت ها
• ماده 45 طرح مسئولیت بین المللی دولت ها
• ماده 53 کنوانسیون 1969 وین