دیوان عالی آمریکا

دیوان عالی ایالات متحده آمریکا (Supreme Court of the United States) بالاترین مرجع قضایی در نظام حقوقی آمریکا است که نقش مهمی در تفسیر قانون اساسی و تعیین مسیر حقوقی کشور دارد. این دادگاه متشکل از نه قاضی (یک قاضی ارشد و هشت قاضی وابسته) است. وظایف اصلی دادگاه تفسیر قانون اساسی و قوانین فدرال و بررسی تصمیمات دادگاه‌های تالی است.

تاریخچه دیوان عالی آمریکا

دیوان عالی آمریکا در سال ۱۷۸۹ با شش قاضی تأسیس شد و اولین جلسه آن در ۱ فوریه ۱۷۹۰ در شهر نیویورک که در آن زمان پایتخت کشور بود تشکیل شد. رئیس‌جمهور جورج واشینگتن در همان روز جان جی از نیویورک را به عنوان قاضی عالی دیوان عالی معرفی کرد. او همچنین جیمز ویلسون از پنسیلوانیا، جان راتلج از کارولینای جنوبی، ویلیام کوشینگ از ماساچوست، رابرت هریسون از مریلند و جان بلر از ویرجینیا را به عنوان قاضی وابسته معرفی کرد. هنگامی که هریسون از خدمت سرباز زد، رئیس‌جمهور واشینگتن جیمز آیردل از کارولینای شمالی را نامزد کرد. رئیس‌جمهور واشینگتن در دوران ریاست‌جمهوری خود، سه قاضی ارشد و هشت قاضی وابسته را منصوب کرد. واشینگتن بیش از هر رئیس‌جمهور دیگری در تاریخ، قاضی را برای دیوان عالی منصوب کرد. (به مراجع سنای ایالات متحده مراجعه کنید) البته در سال ۱۸۶۹، تعداد قضات به ۹ نفر افزایش یافت.

ساختار دیوان عالی ایالات متحده

تنها نهاد قضایی فدرال که در قانون اساسی آمریکا از آن سخن به میان رفته دیوان عالی آمریکا است. وضعیت حقوقی دیوان عالی موجودیت و استقلال آن توسط خود قانون اساسی آمریکا تعریف و تضمین شده‌است. قسمت اول ماده سوم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا چنین مقرر می‌دارد: «قوه قضاییه ایالات متحده به یک دیوان عالی و دادگاه‌های تالی که کنگره می‌تواند هر از گاهی دستور تأسیس آنها را بدهد تفویض خواهد شد. قضات دیوان عالی و دادگاه‌های پایینتر تا زمانی که شایستگی آن را داشته باشند منصب خود را حفظ می‌کنند و در سررسیدهای معین حقوقی را دریافت خواهند کرد که تا زمان خدمت آنها کاهش نخواهد یافت». البته عظمت و اختیارات کنونی دیوان هرگز مطمح نظر اعضای کنفرانس فیلادلفیا نبوده‌است زیرا در طرح اولیه دیوان به عنوان یک دادگاه بدوی با صلاحیت رسیدگی به دعاوی اتباع بیگانه با اتباع ایالات متحده (در حال تأسیس) در نظر گرفته شده بود.

دیوان عالی ایالات متحده در حال حاضر نه نفر عضو دارد اما تعداد اعضای آن توسط قانون اساسی پیش‌بینی نشده است رئیس جمهور با توجه به نیازهای کشور تعداد اعضای دیوان عالی را به کنگره پیشنهاد می‌کند. در صورت موافقت کنگره تعداد اعضای این نهاد قضایی در حد پیشنهاد شده برای مدت زمان نامعینی تثبیت می. شود مقصود آن است که تثبیت تعداد اعضای دیوان عالی دائمی نیست و هر رئیس‌جمهور می‌تواند پیشنهاد افزایش یا کاهش آن را مطرح سازد. در آغاز تعداد اعضای دیوان عالی شش نفر بود اما در دهه دوم قرن نوزدهم این تعداد کاهش یافت و به ۵ نفر رسید. علت اصلی این کار آن بود که در صورت تساوی آرای مخالفان و موافقان دیوان عالی در مورد یک پرونده خاص مشکلی ایجاد نشود با افزایش جمعیت ایالات متحده تعداد اعضای این نهاد حقوقی در سال ۱۸۵۰ به ۷ نفر رسید. چهار سال پس از پایان جنگهای داخلی یعنی در سال ۱۸۶۹ تعداد اعضای دیوان عالی ایالات متحده به ۹ نفر رسید و از آن پس تغییری نکرد. در سال ۱۹۳۶ زمینه افزایش تعداد اعضای دیوان عالی ایالات متحده فراهم شد اما عملی نگردید روزولت که از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵ رئیس‌جمهور آمریکا بود طرفدار ایجاد دولت رفاهی و ایجاد امکانات بیشتر برای اقلیتهای قومی و دینی کارگران زنان و بازنشستگان بود اما مخالفت دیوان عالی با برنامه‌های رفاهی وی بحران بزرگی را بین سالهای ۱۹۳۳ تا ۱۹۷۳ در ایالات متحده ایجاد کرده بود به خاطر مخالفت دیوان عالی با برنامه‌های رفاهی فرانکلین روزولت این رئیس جمهور دموکرات آمریکا قصد داشت تعداد اعضای دیوان عالی را با افزودن شش قاضی طرفدار) برنامه‌های رفاهی به ۱۵ نفر برساند. این مسئله باعث شد که رئیس وقت دیوان عالی ایالات متحده یعنی چارلز هیوز به خود بیاید و آمادگی دیوان عالی را برای همراهی با برنامه‌های رفاهی دولت فدرال به شرط دست نخورده ماندن تعداد اعضای این نهاد قضایی اعلام کند این عامل اخیر هم زمینه همکاری بین قوه مجریه و قضاییه را فراهم کرد و هم جلوی افزایش تعداد اعضای دیوان عالی را گرفت.

رسیدگی به پرونده‌ها

دیوان عالی ایالات متحده آمریکا مواردی را می‌پذیرد که دارای اهمیت ملی باشد یا نیاز به بازبینی داشته باشد. دیوان عالی ایالات متحده آمریکا سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ مورد از بیش از ۷۰۰۰ پرونده ای را که از آن درخواست بازبینی می‌شود، می‌پذیرد. این روند با تقسیم دادخواست‌های صدور گواهی برای افرادی جهت بررسی ارسال شده تا آنها در این زمینه گزارشی تهیه کنند. سپس قضات در یک کنفرانس خصوصی گرد هم می‌آیند تا بر اساس یادداشت‌های منشیان تصمیم بگیرند که کدام پرونده‌ها را بپذیرند یا رد کنند؛ لذا فقط قضات در این کنفرانس حضور دارند. اگر دیوان عالی موردی را بپذیرد، قضات دادگاه تالی باید پرونده را برای بازبینی به دیوان عالی ارسال کنند. پس از آن است که طرفین می‌توانند لایحه‌های خود را برای توضیح موضع حقوقی‌شان ارائه دهند.

آیین دادرسی دیوان عالی امریکا

نظارت بر انطباق با قانون اساسی ممکن است به چند شیوه صورت بگیرد:

1. استثنای تغایر با قانون اساسی: هر گاه شخصی در جریان اقامه یک دعوی یا به وسیله یکی از طرفین دعوی یا به وسیله دادستان عمومی، متهم به تخلف از مقررات قانونی گردد، شخص مزبور می‌تواند به صورت استثنایی انطباق قانون مورد استناد را با قانون اساسی خواستار شود. حال بر عهده قاضی است که در مورد این مسئله تصمیم بگیرد و در صورت مقتضی آن قانون را غیرقابل اجرا در آن مورد اعلام نماید.
2. قرار منع اجرا: وقتی شخصی اظهار می‌دارد که قانونی که به منافع او زیان وارد آورده‌است در تغایر با قانون اساسی است می‌تواند بدون اینکه منتظر تحمیل اجرای آن برخود باشد از قاضی بخواهد تا به مأمورین اجرای قانون دستور منع اجرای آن را بدهد همچنین از سوی مخالف نیز، این روال اجازه می‌دهد که از قاضی خواسته شود تا دستور اجرای برخی موارد را در مورد قانونی که مغایر با قانون اساسی اعلام شده صادر کند روی این اساس بوده‌است که در ۱۹۵۴ رای دیوان مبنی بر ممنوعیت تمایز مدارس سیاه پوستان از سفید پوستان صادر شده‌است.
3. دادرسی اعلامی: از دادرسی اعلامی می‌توان وقتی بهره برد که طرفین قضیه در مورد حقوق و تعهدات مربوطه خود به موافقت نرسیده‌اند به ویژه وقتی که یکی از آنها به مطابقت قانونی که حقوق و تعهدات آنها را اعلام می‌کند با قانون اساسی اعتراض می. کند فرق این رویه با روال سابق که توضیح داده شد در آن است که در اینجا تصمیم به محکوم نمودن یا صدور یک قرار بر عهده قاضی نیست اما خیلی راحت بر عهده اوست که طرفین را از موقعیت حقوقی مربوط به خودشان برای اجتناب از اعتراضات بعدی آگاه کند.

در مجموع به دیوان عالی هر سال ۷۰۰۰ شکایت ارجاع می‌شود. در پرونده‌های خیلی نادری که موضوع ممکن است از طریق پژوهش خواهی به او ارجاع داده شده باشد دیوان موظف به تصمیم‌گیری است؛ اما در روال عادی دیوان اختیار دارد تا بررسی نماید که آیا موضوع تا آن حد مهم است که از یک بررسی جدید برخوردار شود چنین روندی فقط در صورتی مورد موافقت قرار می‌گیرد که نظر حداقل ۴ عضو دیوان با آن مثبت باشد. ۹۵٪ شکایات به این ترتیب رد می‌شوند.

دوره‌های مهم دیوان عالی

• دوره دیوان مارشال (۱۸۰۱–۱۸۳۵): در این دوره، دیوان عالی قدرت بازبینی قضایی بر اقدامات کنگره را برقرار کرد و چندین رأی مهم صادر نمود که تعادل قدرت میان دولت فدرال و ایالت‌ها را شکل داد.
• دوره دیوان وارن (۱۹۵۳–۱۹۶۹): یکی از لیبرال‌ترین دوره‌های تاریخ دیوان عالی که در آن حمایت‌های قانون اساسی گسترده‌ای صورت گرفت، از جمله لغو تبعیض نژادی در مدارس در پرونده براون علیه هیئت آموزش.
• دوره دیوان تنی (۱۸۳۵–۱۸۶۴): این دوره برای رأی معروف دردسکات که برده‌داری را در قلمروهای فدرال مجاز شناخت، شناخته می‌شود که یکی از بدترین آرای تاریخ دیوان عالی محسوب می‌گردد.

منابع رسمی برای نظرات دیوان عالی امریکا

آراء و نظریات دیوان عالی امریکا را از منابع زیر می‌توان تهیه کرد:

• گزارش‌های ایالات متحده: نشریه رسمی حاوی نظرات و دستورات دادگاه، که توسط Reporter of Decisions منتشر شده‌است.
• مجله دیوان عالی آمریکا: حاوی صورتجلسه رسمی دادگاه، انعکاس رسیدگی به پرونده، وکلای پذیرفته شده و اعلامیه‌های شعبه می‌باشد.
• وب سایت دیوان عالی آمریکا: امکان دسترسی به نظرات اخیر، دستورات، تقویم‌ها، قوانین و سایر مطالب دادگاه را فراهم می‌کند.

پیوند به بیرون

• وب ساایت رسمی دیوان عالی ایالات متحده آمریکا