ماده ۳۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری

هر كس متهم به ارتكاب جرائم متعدد باشد كه رسيدگي به بعضي از آنها در صلاحيت دادگاه كيفري يك و دو و بعضي ديگر در صلاحيت دادگاه انقلاب يا نظامي باشد ، متهم ابتداء در دادگاهي كه صلاحيت رسيدگي به مهمترين اتهام را دارد ، محاكمه مي شود و پس از آن براي رسيدگي به اتهام ديگر به دادگاه مربوط اعزام مي شود . در صورتي كه اتهامات از حيث مجازات مساوي باشد ، متهم حسب مورد ، به ترتيب در دادگاه انقلاب ، نظامي ، كيفري يك يا كيفري دو محاكمه مي شود . تبصره 1 ماده 314: هرگاه شخصي متهم به ارتكاب جرائم متعددي باشد كه رسيدگي به بعضي از آنها در صلاحيت دادگاه كيفري يك و رسيدگي به بعضي ديگر در صلاحيت دادگاه كيفري دو و يا اطفال و نوجوانان است ، به تمام جرائم او در دادگاه كيفري يك رسيدگي مي شود . تبصره 2 ماده 314: چنانچه جرمي به اعتبار يكي از بندهاي ماده ( 302 ) اين قانون در دادگاه كيفري يك مطرح گردد و دادگاه پس از رسيدگي و تحقيقات كافي و ختم دادرسي تشخيص دهد عمل ارتكابي عنوان مجرمانه ديگري دارد كه رسيدگي به آن در صلاحيت دادگاه كيفري دو است ، دادگاه كيفري يك به اين جرم رسيدگي و حكم مقتضي صادر مي نمايد .

توضیح واژگان

صلاحیت ذاتی را صلاحیتی دانسته اند که قابل تغییر و جابجایی نبوده و با نظم عمومی و قواعد آمره چنان گره خورده است که تخلف از قواعد آن بطلان عمل و نتیجه را حاص می شود. به عنوان مثال میان مراجع دادگستری و غیر دادگستری اختلاف در صلاحیت ذاتی وجود دارد.889340 در تعریف این صلاحیت، آن را تعیین صنف( حقوقی، اداری یا کیفری بودن دادگاه)، نوع (اختصاصی یا عمومی بودن ) و درجه (بدوی یا غیر بدوی بودن) دادگاه نیز دانسته اند.3268024

پیشینه

سابقاً ماده 55 قانون آیین دادرسی کیفری در این خصوص وضع شده بود.482132

نکات توضیحی تفسیری دکترین

ماده فوق را در صدد حل تعارض در صلاحیت ذاتی دادگاه ها دانسته اند. البته به نظر می رسد این ماده تمام موارد ا مورد بررسی قرار نداده است. به عنوان مثال در خصوص ایجاد اختلاف در صلاحیت دادگاه ویژه روحانیت با سایر دادگاه ها راه حلی ارائه نشده است.483000 بر اساس این ماده چنانچه فردی متهم به ارتکاب جرایم متعددی باشد که اختلاف در صلاحیت ذاتی امکان رسیدگی به تمام آن ها را در یک دادگاه از مین ببرد، باید ابتدا متهم را در دادگاهی محاکمه کرد که صلاحیت رسیدگی به جرم مهم تر را دارد.889364در خصوص معیار تعیین دادگاه صالح به رسیدگی به جرم مهم تر به عنوان دادگاه صالح برای رسیدگی به تمام جرایم در خصوص اختلاف در صلاحیت ذاتی، عده ای ملاک ارزیابی اهم و مهم بودن جرایم را مجازات قانونی آن ها دانسته اند.482972 این ملاک را نباید حداقل مجازات قانونی در نظر گرفت. بلکه معیار حداکثر مجازات قانونی می باشد.482976 در این خصوص لازم است مقررات راجع به صلاحیت ذاتی رعایت شود. لذا اگر کسی مرتکب دو جرم شود که رسیدگی به یکی از این دو جرم در صلاحیت دادگاه انقلاب و رسیدگی به دیگری در صلاحیت دادگاه کیفری1 باشد، امکان رسیدگی توأمان به هر دو جرم در یک دادگاه وجود ندارد.3164920 همچنین در فرض تساوی مجازات های اتهامات، باید به ترتیب مذکور در این ماده هر یک از دادگاه ها به صورت جداگانه به جرایمی که رسیدگی به آن ها در صلاحیتشان است رسیدگی نمایند.482132

در عمل دادگاه های مختلف بعد از تفکیک پرونده ها صرفاً در حدود صلاحیت خویش اقدام به رسیدگی نموده و منتظر صدور حکم مراجع دیگر نمی مانند.4699560

علت وضع تبصره یک ماده فوق را وجود صلاحیت ذاتی دادگاه کیفری یک نسبت به جرایم دادگاه کیفری دو و نیز استناد به حکم استثنایی ماده 315 در خصوص ایجاد شعب تخصصی ویژه دادگاه کیفری یک برای رسیدگی به جرایم نوجوانان دانسته اند.4699576 البته عکس این قضیه صادر نیست.4699620

رویه قضایی

به موجب نظریه 7/1439-1383/3/18 صلاحیت دادگاه های عمومی و انقلاب نسبت به هم از نوع صلاحیت ذاتی است.492244

مواد مرتبط

ماده 7 قانون دادرسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1364) 482984