ماده ۱۹۲ قانون مدنی

در مواردی که برای طرفین یا یکی از آنها تلفظ ممکن نباشد، اشاره که مبین قصد و رضا باشد کافی است.

توضیح واژگان

انشای غیر لفظی، یعنی اینکه وسیله ابراز قصد و رضا در عقود، لفظ نباشد.(20935)

ابکم در لغت، یعنی گنگ و لال. به شخصی که فاقد قدرت گویایی باشد؛ ابکم گویند.(1013613)

پیشینه

به موجب ماده 117 قانون مدنی مصر، دادگاه می تواند برای اشخاص گنگ و ناشنوا، مشاور قضایی تعیین نماید؛ تا به هنگام معامله، مصالح اینگونه اشخاص، زیر پا گذارده نشود.(1331202)

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

قصد و رضا، می تواند به طرقی غیر از لفظ احراز گردد.(20935)

هرچند با اشاره، به طور کامل، نمی توان مقصود خویش را، به طرف مقابل منتقل نمود؛ اما قانون مدنی، با تبعیت از عرف معمول جامعه، در رابطه با اعلام قصد و رضای اشخاص لال، اشاره را کافی دانسته؛ و الزام به اخذ وکیل برای چنین اشخاصی ننموده است.(131518)

به نظر برخی از حقوقدانان، این ماده، فقط در مورد اشخاص لال، و بیمارانی که قدرت تکلم ندارند؛ کاربرد داشته؛ و قابل تسری به سایر موارد نیست.(427596) (844703) (844721) و به نظر برخی دیگر، حتی در مواردی که طرف معامله، قادر است با تلفظ، مقصود خود را برساند؛ اشاره، می تواند مبین قصد و رضا باشد.(844736)

اشاره برای اشخاص لال، در حکم احراز اراده، از طریق سخن گفتن است.(41688)

سوابق فقهی

قصد و رضا، می تواند به طرقی غیر از لفظ واقع گردد. در مقابل، انتقاد شده است که قصد انشاء، فقط با لفظ محقق می گردد.(20935)

چون عقد، بدون ایجاب و قبول واقع نمی گردد؛ به ناچار باید اشخاص لال، به وسیله اشاره، عقد را انشا می نمایند.(30791)