ماده ۳۸۶ قانون مجازات اسلامی

 مجازات جنایت عمدی بر عضو در صورت تقاضای مجنی علیه یا ولی ‌او و وجود سایر شرایط مقرر در قانون، قصاص و در غیر این ‌صورت مطابق قانون از حیث دیه و تعزیر عمل می ‌گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به موجب این ماده مجازات اصلی جنایت عمدی بر عضو را باید علی الاصول قصاص بدانیم. حتی اگر از اعضای مشهور همچون دست یا پا نبوده باشد. از جمله جراحات وارده بر شکم یا پشت. ولی اگر جنایت واقع شده از مصادیق جنایات مستوجب قصاص نبوده و یا قصاص امکان پذیر نبوده باشد، باید قائل به پرداخت دیه باشیم.

گروهی معتقدند قصاص عضو صرف ضرب حاصل نمی شود. بلکه باید قطع عضو یا جرحی واقع شده باشد تا بتوان قائل به قصاص شد. مگر آنکه جرح را شامل ضرب نیز بدانیم. اما بطور کل ضرب را باید صدماتی دانست که منجر به از هم گسیختگی یا جاری شدن خون نمیشوند. همچنین اگر مرتکب موضوع این ماده قصاص شود، دیگر مجازات های تعزیری بر او اعمال نمی شود.

سوابق فقهی

در خصوص امکان قصاص فردی که مرتکب عمل «سیلی زدن » شده است، گروهی از فقها قصاص را در این خصوص غیر معتبر دانسته و گروهی نیز معتقدند اگر حاکم صلاح دانسته و به این امر حکم دهد، قصاص مانعی ندارد.

مستندات فقهی

گروهی مستند شرعی این ماده را آیه 194 سوره بقره و نیز آیه 45 سوره مائده دانسته اند.

رویه قضایی

بر اساس نظریه کمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی به تاریخ 63/7/30، امکان قصاص به دلیل ایراد ضرب ساده وجود ندارد.