ماده ۵۴۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

موارد دیة کامل همان است که در مقررات شرع تعیین شده است و میزان آن در ابتداء هر سال توسط رییس قوة‌ قضاییه به تفصیل براساس نظر مقام رهبری تعیین و اعلام می‌ شود.

توضیح واژگان

مقصود از دیه کامل همان دیه نفس است.331244 میزان آن را هزار دینار زر یا ده هزار درهم نقره دانسته اند.331252

نکات توضیحی تفسیری دکترین

از اجناس پرداخت دیه علاوه بر شتر، به درهم که نقره ای مسکوک و موزون است،319752 دینار که طلای مسکوک و موزون است319736، حلّه که عبارت از است دو لباس319756 نیز اشاره شده است.320556 اما امروزه با توجه به دشوار بودن پرداخت از طریق این وسایل، گفته می شود پرداخت به این شیوه ها موضوعیت ندارد.355400 گروهی نیز معتقدند امروزه عملاً ملاک تعیین مبلغ دیه، قیمت صد شتر است که در آغاز هر سال مبلغ آن با بررسی های لازم تعیین می گردد.355420 ملاک مبلغ دیه را باید قیمت زمان صدور حکم دانست.588032 لذا بطور کل با توجه به مشکلات اجرایی و نیز تعذر از پرداخت دیه به برخی از طرق نظیر دادن دینار و ... ، گروهی معتقدند باید تعیین نوع دیه پرداختی را منوط به انتخاب خود جانی نمود.729152 گروهی معتقدند کلمه دیه در آیه مربوط به آن به صورت نکره به کار برده شده است. لذا نشانگر این نکته است که نمی توان مقدار مشخص ، معین، دائمی و قاطعی را برای دیه در نظر گرفت.588400

سوابق فقهی

در خصوص ده هزار درهم که آن را مقدار دیه کامل دانسته اند، گروهی از فقها آن را برابر با پنج هزار و دویست و پنجاه مثال بیست و چهار نخودی نقره مسکوک به سکه رایج در معاملات و با توجه به قیمت عادله روز تعیین کرده اند.30504

در خصوص وسیله پرداخت دیه میان فقها اختلاف نظر وجود دارد. گروهی معتقدند، در میان وسایل شش گانه پرداخت دیه باید شتر را اصل تلقی نموده و و دیگر اجناس را مبتنی بر آن دانست. گروهی دیگر اما بر این باورند که تک تک این اجناس دارای اصالت بوده و در عرض یکدیگر قرار می گیرند.588408 برخی از فقها نیز در خصوص حله، یمنی بودن آن را ثابت ندانسته و گروهی نیز به طور کل حله را به عنوان وسیله پرداخت دیه به رسمیت نشناخته اند.729144

رویه قضایی

به موجب نظریه مشورتی7/1799_67/3/25 شتر و دینار به عنوان وسیله پرداخت دیه و ارش موضوعیت ندارد.713780

انتقادات

گروهی معتقدند با وجود راهگشا و کامل بودن مقررات و قواعد مربوط به دیه که در زمان پیامبر اسلام (ص) نیز به عنوان یک شیوه پیشرفته برای حل مسائل بوده است، در جامعه امروز یو به خصوص در محاکم جزایی، در مواردی شرایط لازم برای اجرای این احکام وجود ندارد. البته این مشکل به معنای نقص اسلام و ورود خدشه به اصل حکم نمی باشد.271604