ماده ۷۱۱ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

جائفه جراحتی است که با وارد کردن هر نوع وسیله و از هر جهت به درون بدن انسان اعم از شکم، سینه، پشت و پهلو ایجاد می‌شود و موجب یک سوم دیه کامل است. در صورتی که وسیله مزبور از یک طرف وارد و از طرف دیگر خارج گردد، دو جراحت جائفه محسوب می‌شود. تبصره ـ هرگاه در جائفه به اعضاء درونی بدن آسیب برسد یا از بین برود، علاوه بر دیه جائفه، دیه یا ارش آن نیز محاسبه می‌شود.

توضیح واژگان

جائفه نام جرحی است که وارد جوف (درون) بدن مجنی علیه می‌شود و آن است که جراحت عمقی باشد نه سطحی. از انواع آن عبارت است از دامیه، موضحه.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

وقتی که جراحتی با هروسیله و از هرجهت به شکم، سینه، پهلو و پشت انسان وارد می‌شود به آن جائفه می‌گویند که دیه آن یک سوم دیه کامل است. حالت دیگر فرضی است که وسیله ای از یک طرف بدن انسان فرورفته و از طرف دیگر خارج شود. دیه این جراحت دو سوم دیه کامل است. چون به دلیل وارد شدن وسیله از یک طرف و خارج شدن آن از طرف دیگر، دو جائفه بر بدن فرد ایجاد شده‌است. دیه جائفه منصرف از مواردی است که جرح موجب صدمه اعضای داخلی گردد. پس اگر جراحت جائفه مثلاً موجب صدمه سایر جوارح گردد، ارش آن بر دیه جائفه افزوده می‌شود.

سوابق فقهی

به نظر فقهای امامیه که مبتنی بر نص است، زخم جائفه دیه اش یک سوم دیه کامل است که مقصود از آن زخمی است که با هر وسیله و از هر جهتی وارد بدن شود و چنانچه وسیله ای که وارد بدن شده‌است از طرف دیگر خارج شود، دیه آن دو سوم دیه نفس است. در روایت آمده‌است «فی الجائفه ثلث الدیه، ثلاث و ثلاثون من الابل» در واقع دراین زخم قصاص نیست، زیرا قصاص مستلزم خطر و غرر است.

رویه‌های قضائی

در رابطه با جراحات وارده به اعضای بدن غیر از سر و صورت می‌توان به نظریه مشورتی ۷/۱۰۵۴۱–۷۱/۹/۳۰ اداره حقوقی قوه قضائیه اشاره نمود که بیان می‌کند «چنانچه در اثر ضربه وارده هم جراحت ایجاد شود هم استخوان شکسته شود، طبق ماده ۷۱۱ دو مجازات تعیین می‌شود. در صورتی که وسیله جرم به بدن انسان فرورود و از طرف دیگر خارج شود و استخوان مصدوم را نیز بشکند، دو مجازات که یکی دو ثلث دیه کامل و دیگری دیه شکستگی استخوان است، تعیین می‌گردد. مگر آنکه شکستگی آن استخوان دیه خاصی نداشته باشد که در این صورت به دو ثلث دیه کامل و ارش محکوم می‌شود.»همچنین طبق نظر۷/۱۲۷۷–۷۰/۴/۲۷ اداره حقوقی قوه قضائیه «برای وسیله ای که به بدن فرورود و از طرف دیگر بیرون آید، طبق ماده ۷۱۱ دیه تعیین می‌شود و برای استخوانی که در مسیر ورود و خروج شکسته شده باشد، دیه یا حسب مورد ارش تعیین و جانی باید هر دو را پرداخت کند.»