ماده ۵۹۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

 مجازات شروع بعمل ارتشاء در هر مورد حداقل مجازات مقرر در آن مورد است.

توضیح واژگان

شروع به جرم را بایستی اقدام به برخی از عملیات اجرایی مقدماتی تعریف کرد که در صورت فقدان یک مانع خارجی منجر به وقوع جرم می شود. شروع به جرم درصورتی قابل تعقیب و مجازات است که فرد شروع کننده بدون اراده و میل خود، ناچار به ترک عمل شود.1507400

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده را باید استثنائی بر ماده 41 قانون مجازات اسلامی دانست که به موجب شروع به جرم خود به خود جرم محسوب نمی شود. 391984قابل توجه آنکه در قوانین ایران در خصوص شروع به رشا حکمی دیده نمیشود و مورد اخیر نیز در ارتباط با شروع به ارتشاء است.435440برای عنصر مادی ارتشاء می توان دو حالت را در نظر گفت. حالت نخست آن است که ارتشاء را به معنای قبول مادی ، شفاهی یا کتبی دانست. در صورت پذیرش این دیدگاه نمیتوان برای چنین عملی شروع به جرم را متصور شد.زیرا بعید است که بتوان صرف درخواست را نوعی مقدمه برای ارتکاب جرم در نظر گرفت.428680 و این حالت را باید نوعی مقدمه بعیده در نظر گرفت.811972البته گروهی معتقدند چنانچه توافقی بر رد و بدل کردن رشوه صورت گیرد و در حین این امر، حادثه ای خارج از اراده طرفین رخ دهد که مانع از اجرای رفتار مجرمانه گردد نیز شروع به جرم واقع میشود.3793924 اما حالت دوم آن است که ارتشاء را به معنای خاص قبول مادی وجه یا مال دانست که در این صورت می توان آن را قبض کردن تعریف نمود. در این حالت می توان برای چنین رفتار مجرمانه شروع به جرم را نیز متصور شد.373700 در هر حال بایستی شرایط کلی شروع به جرم که عبارتند از آغاز عملیات اجرایی، وجود مانع خارجی، عدم انصراف ارادی و وجود شرط قانونی مقدم بر ارتکاب جرم احراز گردند.428688

در خصوص نحوه ی تعیین مجازات در این مورد باید میان حالات مختلف قائل به تفکیک شد. چنانچه مجازات جرم تام جزای نقدی باشد، تعیین میزان جزای نقدی در شروع به جرم چندان دشوار نخواهد بود.چرا که اساسا در مرحله شورع به جرم هنوز وجهی تعیین نشده است. لذا بطور کل این قبیل مجازات ها در شروع به جرم مصداق پیدا نمیکنند.435460 در خصوص مجازات حبس نیز نمیتوان دشواری چندانی را متصور بود. اما در باب مجازات انفصال دائم بعنوان مجازات جرم تام، امکان تعیین یک مجازات حداقلی برای شروع کننده جرم دشوار می نماید.435456 اما گروهی معتقدند در این صورت باید برای شروع به ارتشاء سه سال انفصال تعیین شود.811980

پیشینه

در این خصوص می توان به ماده 139 قانون مجازات عمومی مصوب 1304 در خصوص جرم ارتشاء اشاره کرد.373728

مواد مرتبط

ماده 93 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1371 373748