ماده ۷۱۰ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

هرگاه یکی از جراحت‌های مذکور در بندهای (الف) تا (ث) ماده (۷۰۹) این قانون در غیر سر و صورت واقع شود، در صورتی که آن عضو دارای دیه معین باشد، دیه به حساب نسبت‌های فوق از دیه آن عضو تعیین می‌شود و اگر آن عضو دارای دیه معین نباشد، ارش ثابت است. تبصره ۱ ـ جراحات وارده به گردن، در حکم جراحات بدن است. تبصره ۲ ـ هرگاه هریک از جراحت‌های مذکور در ماده (۷۰۹) این قانون با یک ضربه به وجود آمده باشد که از حیث عمق متعدد باشد یک جراحت محسوب می‌شود و دیه جراحت بیشتر را دارد لکن اگر با چند ضربه ایجاد شود مانند اینکه با یک ضربه حارصه ایجاد شود و با ضربه دیگر آن جراحت به موضحه مبدل شود برای هر جراحت، دیه مستقل ثابت است، خواه مرتکب هر دو جنایت یک نفر خواه دو نفر باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در رابطه با ماده ۷۱۰ قانون مجازات اسلامی در مورد جراحات وارده بر غیر سر و صورت باید توجه داشت که هرگاه مثلاً جراحت دامیه بر یک دست سالم واقع شود، چون دیه دست پنجاه درصد دیه کامل می‌باشد، باید دو صدم از پنجاه صدم، یعنی یک صدم دیه، به عنوان دیه آن جراحت تعیین شود.

ولی هرگاه این جراحت بر کف دست کسی که یا به‌طور مادرزاد یا بر اثر وقوع سانحه ای انگشت ندارد واقع شود، چون بریدن چنین دستی طبق ماده ۶۳۵ قانون مجازات اسلامی خود دیه معینی ندارد و ارش آن با نظر حاکم تعیین می‌شود، در مورد جراحت دامیه وارده به آن نیز دادن ارش ضروری است.همچنین گفتنی است دیه زخمها با یکدیگر تداخل نمی‌کند، مگر آنکه زخمی با زخم دیگری قبل از اتیام به واسطه فعل خود جانی یا به واسطه سرایت، متصل شود.

سوابق فقهی

زخمهای مذکور در ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، چه در سر و چه در صورت واقع شود، دیه آنها یکسان است چون به موجب روایت صورت جزء سر محسوب می‌شود. اما اگر مثل آنها زخمهایی در سایر اعضای بدن واقع شود، چنانچه آن عضو دارای دیه معین باشد، به نسبت دیه آن تعیین می‌شود.مثلاً اگر زخم حارصه در یکی از دو دست باشد، طبق نظر صاحب جواهر دیه آن نصف یک شتر یا پنج دینار است یا دیه حارصه در انگشت، طبق نظر شهیدثانی در شرح لمعه یک دینار است به این دلیل که دیه انگشت ده شتر است و دیه حارصه سر یک شتر است که یکصدم دیه کامل است. پس دیه حارصه انگشت یک صدم دیه کامل انگشت یعنی یک دهم شتر و معادل یک دینار است.

رویه‌های قضائی

طبق نظریه مشورتی شماره ۷/۶۷۷–۶۴/۵/۲۳ اداره حقوقی قوه قضائیه «سوختگی‌ها نوعی جراحت تلقی می‌شوند و بین عمد و غیر عمد آن فرقی نیست و مجازات آنها تابع قانون دیات است.»همچنین طبق نظریه مشورتی۷/۶۶۰۵–۶۴/۱۲/۲۱ جراحات وارده بر گردن، در حکم جراحات وارده بر سر و صورت است.