اصل ۱۲ قانون اساسی

اصل 12 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: دين‏ رسمي‏ ايران‏، اسلام‏ و مذهب‏ جعفري‏ اثني‏ عشري‏ است‏ و اين‏ اصل ‏‌الي ‏‌الابد غيرقابل‏ تغيير است‏ و مذاهب‏ ديگر اسلامي‏ اعم‏ از حنفي‏، شافعي‏، مالكي‏، حنبلي‏ و زيدي‏ داراي‏ احترام‏ كامل‏ ميباشند و پيروان‏ اين‏ مذاهب‏ در انجام‏ مراسم‏ مذهبي‏، طبق‏ فقه‏ خودشان‏ آزادند و در تعليم‏ و تربيت‏ ديني‏ و احوال‏ شخصيه‏ (ازدواج‏، طلاق‏، ارث‏ و وصيت‏) و دعاوي‏ مربوط به‏ آن‏ در دادگاه‌ ها رسميت‏ دارند و در هر منطقه‏‌اي كه‏ پيروان‏ هر يك‏ از اين‏ مذاهب‏ اكثريت‏ داشته‏ باشند، مقررات‏ محلي‏ در حدود اختيارات‏ شوراها بر طبق‏ آن‏ مذهب‏ خواهد بود، با حفظ حقوق‏ پيروان‏ ساير مذاهب‏.

پیشینه

نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی( متوفای725 ه ق) که خود پیرو آیین تشیع بودند سلسله صفویه را تشکیل دادند و در طول دو قرن حکومت خود در سراسر کشور به توسعه این آیین پرداختند. شاه اسماعیل صفوی به این مذهب رسمیت بخشید و جانشینان وی یکی پی از دیگری رسمیت مذهب تشیع را به نحو غیر قابل زوالی تثبیت کردند. در سه قرن اخیر مدهب تشیع در ایران رو به فزونی داشته است.با آغاز دوره قانون نویسی در ایران این مذهب خاستگاه قانون اساسی یافت. اصل اول متمم قانون اساسی مشروطیت مذهب رسمی ایران را اسلام و طریقه حقه جعفریه اثنی عشریه مقرر داشته بود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

از مفاد اصل 12 چنین بر داشت می شود که مقصود از «اسلام» در قانون اساسی ، اسلام از دیدگاه مذهب جعفری است و دادگاه در فرضی که قانونی وجود ندارد، باید با استناد به منابع معتبر مذهب تشیع حکم دعوا را استنباط کند.به عبارت دیگر مفاد این اصل به لحاظ سیاسی؛ به معنای انتخاب اکثریت ملت ایران است که مسلمان و شیعه 12 امامی هستند. و به لحاظ حقوقی به معنی آن است که از میان مذاهب مختلف اسلامی معیار، مذهب جعفری اثنی عشری ( تشیع) است. بدون ذکر مذهب فقهی معین اجتهاد مستمر مذکور در اصل دوم، موازین اسلامی مذکور در اصل چهارم و ولایت فقیه مذکور در اصل پنجم هیچ کدام مفهوم مشخص پیدا نمی کنند.رسمیت دین اسلام و مذهب شیعه بدین معناست که فقه شیعه بر کلیه امور و شئون، مناسبات و روابط و اعمال حقوقی و سیاسی جامعه باید حاکمیت داشته باشد. با وجود اینکه دین رسمی ایران اسلام و مذهب رسمی تشیع معرفی شده ، مذاهب دیگر نیز تا آنجا که پیروانی داشته باشند به رسمیت شناخته شده اند. قانون اساسی پیروان چهارگانه اهل سنت را اقلیت نمی شمارد و آنها را جزیی از ملت مسلمان و بر خوردار از حقوق اکثریت می داند.