ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان''': [[نام]] و [[عنوان]] و [[نشانه]] ویژه ای که معرف [[اثر]] است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچکس نمیتواند آنها را برای [[اثر]] دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که الغاء شبهه کند بکار برد. | '''ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان''': [[نام]] و [[عنوان]] و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه]] ویژه ای که معرف [[اثر]] است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچکس نمیتواند آنها را برای [[اثر]] دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که الغاء شبهه کند بکار برد. | ||
== مواد مرتبط == | == مواد مرتبط == | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
نام، اسمی است که به انتخاب | نام، اسمی است که به انتخاب [[پدیدآورنده]]، برای معرفی [[اثر]] تعیین شده است. خواه ارتباطی با موضوع [[اثر]] داشته باشد، خواه نداشته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5004216|صفحه=|نام۱=اکرم|نام خانوادگی۱=سالارپورگل ختمی|چاپ=1}}</ref> [[عنوان اثر|عنوان]] نیز معمولا بیانگر تخصص و حرفه صاحب [[اثر]] است. مانند عناوینی از قبیل استاد دانشگاه، وکیل دادگستری و... <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق آفرینش های ادبی و هنری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5072892|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=آیتی|چاپ=-}}</ref> برخی دیگر، [[عنوان اثر|عنوان]] را به توصیف مشاغل و مدارج علمی [[پدیدآورنده]] معنی کرده اند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5004236|صفحه=|نام۱=اکرم|نام خانوادگی۱=سالارپورگل ختمی|چاپ=1}}</ref> | ||
نشانه در لغت عبارت است از آنچه که سبب شناخته شدن کسی یا چیزی گردد. بنابراین می توان گفت از نظر قانون گذار ایران، نشانه عبارت است از علامتی که باعث شناخته شدن اثر مورد حمایت قانون می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4776020|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> البته عده ای دیگر بر این عقیده اند که منظور از | [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه]] در لغت عبارت است از آنچه که سبب شناخته شدن کسی یا چیزی گردد. بنابراین می توان گفت از نظر قانون گذار ایران، [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه]] عبارت است از علامتی که باعث شناخته شدن [[اثر]] مورد حمایت قانون می شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4776020|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> البته عده ای دیگر بر این عقیده اند که منظور از [[نشانه ویژه معرف اثر]] به روشنی معلوم نیست. اما شاید بتوان مواردی مانند طرح روی جلد یک کتاب را از مصادیق [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان ویژه]] دانست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق آفرینش های ادبی و هنری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5075912|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=آیتی|چاپ=-}}</ref> | ||
همچنین منظور از الغاء شبهه این است که اثر اخیر، به جای اثر اصلی تلقی گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4776028|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> | همچنین منظور از [[الغاء شبهه]] این است که [[اثر]] اخیر، به جای [[اثر]] اصلی تلقی گردد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4776028|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> | ||
== فلسفه و مبانی نظری ماده == | == فلسفه و مبانی نظری ماده == | ||
برای حفظ حقوق معنوی پدیدآورندگان در زمینه حفظ نام آنها، وجود چنین قوانینی لازم است تا بدین وسیله، پدیدآورندگان بتوانند حقوق خود را در زمینه حق انتساب اثر حفظ نمایند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4982220|صفحه=|نام۱=ساناز|نام خانوادگی۱=الستی|چاپ=2}}</ref> چرا که حق بر نام و | برای حفظ [[حق معنوی|حقوق معنوی]] [[پدیدآورنده|پدیدآورندگان]] در زمینه حفظ نام آنها، وجود چنین قوانینی لازم است تا بدین وسیله، [[پدیدآورنده|پدیدآورندگان]] بتوانند حقوق خود را در زمینه [[حق انتساب اثر]] حفظ نمایند. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4982220|صفحه=|نام۱=ساناز|نام خانوادگی۱=الستی|چاپ=2}}</ref> چرا که حق بر نام و [[عنوان اثر|عنوان]]، برای تضمین وسیله معرفی [[اثر]] یعنی نام و [[عنوان اثر|عنوان]] و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان ویژه]] آن از هرگونه سوء استفاده است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5011668|صفحه=|نام۱=اکرم|نام خانوادگی۱=سالارپورگل ختمی|چاپ=1}}</ref> | ||
== نکات توضیحی == | == نکات توضیحی == | ||
صرف کاربرد یکسان یک نشان برای دو یا چند اثر به منزله نقض حقوق مولف نمی باشد. بلکه آنچه حائز اهمیت است این است که تشابه در عنوان و نام و نشان در صورتی ناقض حقوق است که چنان اوضاع و احوالی را ایجاد کند منجر به ایجاد شبهه برای مخاطب اثر شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق آفرینش های ادبی و هنری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5075924|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=آیتی|چاپ=-}}</ref> که در این صورت، شخص استفاده کننده از عنوان و نام و | صرف کاربرد یکسان یک [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان]] برای دو یا چند [[اثر]] به منزله نقض حقوق [[مولف]] نمی باشد. بلکه آنچه حائز اهمیت است این است که تشابه در [[عنوان اثر|عنوان]] و نام و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان]] در صورتی ناقض حقوق است که چنان اوضاع و احوالی را ایجاد کند منجر به ایجاد شبهه برای مخاطب [[اثر]] شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق آفرینش های ادبی و هنری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=دادگستر|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5075924|صفحه=|نام۱=حمید|نام خانوادگی۱=آیتی|چاپ=-}}</ref> که در این صورت، شخص استفاده کننده از [[عنوان اثر|عنوان]] و نام و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان]]، به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم می شود. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5020520|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|نام۲=محمدمهدی|نام خانوادگی۲=عالمی طامه|چاپ=}}</ref> | ||
لازم به ذکر است که مقررات این ماده مشمول سوء استفاده از نام، عنوان یا نشان نشریات نمی شود. موارد سوء استفاده ذیل ماده 33 قانون مطبوعات (اصلاحی 79) قرار می گرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5020068|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|نام۲=محمدمهدی|نام خانوادگی۲=عالمی طامه|چاپ=}}</ref> | لازم به ذکر است که مقررات [[ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸|این ماده]] مشمول سوء استفاده از نام، [[عنوان اثر|عنوان]] یا [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان]] نشریات نمی شود. موارد سوء استفاده ذیل ماده 33 قانون مطبوعات (اصلاحی 79) قرار می گرد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5020068|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|نام۲=محمدمهدی|نام خانوادگی۲=عالمی طامه|چاپ=}}</ref> | ||
این ماده و ماده 25 از قانون | [[ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸|این ماده]] و [[ماده ۲۵ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸|ماده 25 از قانون حاضر]]، [[رکن قانونی جرم|رکن قانونی]] [[جرم]] مورد اشاره در این قانون می باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4775924|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> لذا اگر شخصی، از [[نشانه ویژه معرف اثر|نشان ویژه ای]] که معرف یک [[اثر]] مورد حمایت قانون است، بر روی [[اثر]] دیگری از آن نوع یا مانند آن، به نحوی که ایجاد شبهه کند، استفاده نماید، یکی از مصادیق [[رکن مادی جرم|رکن مادی]] این [[جرم]] به وجود می آید. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4776024|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> لازم به ذکر است که برای تحقق این [[جرم]]، وجود فعل مثبت خارجی شرط است و [[ترک فعل]] نمی تواند [[عنصر مادی جرم|عنصر مادی]] این [[جرم]] را تشکیل دهد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4775932|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> واین [[جرم]]، [[جرم مقید|جرمی مقید به نتیجه]] است. یعنی [[عنصر مادی]] وقتی محقق می شود که مرتکب، از نام و [[عنوان اثر|عنوان]] و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه اثر]] شخص دیگری، استفاده کند و با این عمل، موجب فریب دیگران شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4982092|صفحه=|نام۱=ساناز|نام خانوادگی۱=الستی|چاپ=2}}</ref> پس [[الغاء شبهه]] نتیجه خاص این [[جرم]] است که باید محقق شود تا [[جرم]] ارتکاب یابد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5037040|صفحه=|نام۱=اکرم|نام خانوادگی۱=سالارپورگل ختمی|چاپ=1}}</ref> | ||
== انتقادات == | == انتقادات == | ||
مجازاتی که برای نقض این ماده در نظر گرفته شده است، حبس از سه ماه تا یک سال است. این در حالی است که این | مجازاتی که برای نقض [[ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸|این ماده]] در نظر گرفته شده است، حبس از سه ماه تا یک سال است. این در حالی است که این [[جرم]]، شباهت زیادی به [[کلاهبرداری|جرم کلاهبرداری]] دارد و در مقایسه با آن، مجازاتی که برایش در نظر گرفته شده، بسیار کمتر از مجازات [[جرم]] [[کلاهبرداری ساده]] (یک تا هفت سال حبس) و [[کلاهبرداری مشدد|مشدد]] (دو تا ده سال حبس) است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1388|ناشر=فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5028172|صفحه=|نام۱=محمدعلی|نام خانوادگی۱=حاجی ده آبادی|نام۲=محمدمهدی|نام خانوادگی۲=عالمی طامه|چاپ=}}</ref> | ||
همچنین اینگونه به نظر می آید که منظور قانون گذار از به کار بردن حرف «واو» در بین کلمات عنوان و نام و | همچنین اینگونه به نظر می آید که منظور قانون گذار از به کار بردن حرف «واو» در بین کلمات [[عنوان اثر|عنوان]] و نام و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه]]، حرف «یا» بوده است؛ چرا که استعمال واو این معنی را افاده می کند که [[رکن مادی جرم|رکن مادی]] این [[جرم]] فقط در صورت استفاده از هر سه مورد نام و [[عنوان اثر|عنوان]] و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه]] محقق می شود. که چنین قصدی بعید به نظر می رسد و صرف استفاده از هر یک از این سه مورد به شرط وجود قصد فریب، برای تحقق [[جرم]] کافی است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4775972|صفحه=|نام۱=سیدعباس|نام خانوادگی۱=حسینی نیک|چاپ=1}}</ref> | ||
مضاف بر ایرادات فوق، ماده 17 در مقام بیان استفاده غیرقانونی از نام و عنوان و نشانه اثر دیگری است و در موردی که فرد با عمل خود منجر به حذف نام، عنوان و یا نشان معرف پدیدآورنده می شود، ساکت است و همین امر علاوه بر ایجاد مشکل برای پدیدآورندگان در اعمال این | مضاف بر ایرادات فوق، [[ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸|ماده 17]] در مقام بیان استفاده غیرقانونی از نام و [[عنوان اثر|عنوان]] و [[نشانه ویژه معرف اثر|نشانه اثر]] دیگری است و در موردی که فرد با عمل خود منجر به حذف نام، [[عنوان اثر|عنوان]] و یا [[نشان ویژه معرف اثر|نشان معرف پدیدآورنده]] می شود، ساکت است و همین امر علاوه بر ایجاد مشکل برای [[پدیدآورنده|پدیدآورندگان]] در اعمال [[ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸|این ماده]]، اختلافات زیادی را نیز به وجود آورده است. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4982136|صفحه=|نام۱=ساناز|نام خانوادگی۱=الستی|چاپ=2}}</ref> | ||
== مصادیق و نمونه ها == | == مصادیق و نمونه ها == | ||
معمولا در قراردادهای نشر ذکر می شود که باید یادداشت یا اطلاعیه مناسبی در مورد رعایت کپی رایت در صفحه عنوان اثر درج شود. این اطلاعیه متضمن نماد یا سمبل اولین سال انتشار اثر و نام صاحب اثر و حق کپی رایت می باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ حقوق مالکیت معنوی (جلد دوم) حقوق مالکیت ادبی و هنری|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5160536|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=میرحسینی|چاپ=2}}</ref> | معمولا در [[قرارداد نشر|قراردادهای نشر]] ذکر می شود که باید یادداشت یا اطلاعیه مناسبی در مورد رعایت [[کپی رایت]] در صفحه [[عنوان اثر]] درج شود. این اطلاعیه متضمن نماد یا سمبل اولین سال انتشار [[اثر]] و نام صاحب اثر و حق [[کپی رایت]] می باشد. <ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=فرهنگ حقوق مالکیت معنوی (جلد دوم) حقوق مالکیت ادبی و هنری|ترجمه=|جلد=|سال=1391|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5160536|صفحه=|نام۱=سیدحسن|نام خانوادگی۱=میرحسینی|چاپ=2}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۶
ماده ۱۷ قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان: نام و عنوان و نشانه ویژه ای که معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچکس نمیتواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که الغاء شبهه کند بکار برد.
مواد مرتبط
- ماده 25 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348
- ماده 26 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348
توضیح واژگان
نام، اسمی است که به انتخاب پدیدآورنده، برای معرفی اثر تعیین شده است. خواه ارتباطی با موضوع اثر داشته باشد، خواه نداشته باشد.[۱] عنوان نیز معمولا بیانگر تخصص و حرفه صاحب اثر است. مانند عناوینی از قبیل استاد دانشگاه، وکیل دادگستری و... [۲] برخی دیگر، عنوان را به توصیف مشاغل و مدارج علمی پدیدآورنده معنی کرده اند. [۳]
نشانه در لغت عبارت است از آنچه که سبب شناخته شدن کسی یا چیزی گردد. بنابراین می توان گفت از نظر قانون گذار ایران، نشانه عبارت است از علامتی که باعث شناخته شدن اثر مورد حمایت قانون می شود.[۴] البته عده ای دیگر بر این عقیده اند که منظور از نشانه ویژه معرف اثر به روشنی معلوم نیست. اما شاید بتوان مواردی مانند طرح روی جلد یک کتاب را از مصادیق نشان ویژه دانست.[۵]
همچنین منظور از الغاء شبهه این است که اثر اخیر، به جای اثر اصلی تلقی گردد. [۶]
فلسفه و مبانی نظری ماده
برای حفظ حقوق معنوی پدیدآورندگان در زمینه حفظ نام آنها، وجود چنین قوانینی لازم است تا بدین وسیله، پدیدآورندگان بتوانند حقوق خود را در زمینه حق انتساب اثر حفظ نمایند. [۷] چرا که حق بر نام و عنوان، برای تضمین وسیله معرفی اثر یعنی نام و عنوان و نشان ویژه آن از هرگونه سوء استفاده است.[۸]
نکات توضیحی
صرف کاربرد یکسان یک نشان برای دو یا چند اثر به منزله نقض حقوق مولف نمی باشد. بلکه آنچه حائز اهمیت است این است که تشابه در عنوان و نام و نشان در صورتی ناقض حقوق است که چنان اوضاع و احوالی را ایجاد کند منجر به ایجاد شبهه برای مخاطب اثر شود. [۹] که در این صورت، شخص استفاده کننده از عنوان و نام و نشان، به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم می شود. [۱۰]
لازم به ذکر است که مقررات این ماده مشمول سوء استفاده از نام، عنوان یا نشان نشریات نمی شود. موارد سوء استفاده ذیل ماده 33 قانون مطبوعات (اصلاحی 79) قرار می گرد. [۱۱]
این ماده و ماده 25 از قانون حاضر، رکن قانونی جرم مورد اشاره در این قانون می باشند.[۱۲] لذا اگر شخصی، از نشان ویژه ای که معرف یک اثر مورد حمایت قانون است، بر روی اثر دیگری از آن نوع یا مانند آن، به نحوی که ایجاد شبهه کند، استفاده نماید، یکی از مصادیق رکن مادی این جرم به وجود می آید. [۱۳] لازم به ذکر است که برای تحقق این جرم، وجود فعل مثبت خارجی شرط است و ترک فعل نمی تواند عنصر مادی این جرم را تشکیل دهد.[۱۴] واین جرم، جرمی مقید به نتیجه است. یعنی عنصر مادی وقتی محقق می شود که مرتکب، از نام و عنوان و نشانه اثر شخص دیگری، استفاده کند و با این عمل، موجب فریب دیگران شود.[۱۵] پس الغاء شبهه نتیجه خاص این جرم است که باید محقق شود تا جرم ارتکاب یابد.[۱۶]
انتقادات
مجازاتی که برای نقض این ماده در نظر گرفته شده است، حبس از سه ماه تا یک سال است. این در حالی است که این جرم، شباهت زیادی به جرم کلاهبرداری دارد و در مقایسه با آن، مجازاتی که برایش در نظر گرفته شده، بسیار کمتر از مجازات جرم کلاهبرداری ساده (یک تا هفت سال حبس) و مشدد (دو تا ده سال حبس) است. [۱۷]
همچنین اینگونه به نظر می آید که منظور قانون گذار از به کار بردن حرف «واو» در بین کلمات عنوان و نام و نشانه، حرف «یا» بوده است؛ چرا که استعمال واو این معنی را افاده می کند که رکن مادی این جرم فقط در صورت استفاده از هر سه مورد نام و عنوان و نشانه محقق می شود. که چنین قصدی بعید به نظر می رسد و صرف استفاده از هر یک از این سه مورد به شرط وجود قصد فریب، برای تحقق جرم کافی است. [۱۸]
مضاف بر ایرادات فوق، ماده 17 در مقام بیان استفاده غیرقانونی از نام و عنوان و نشانه اثر دیگری است و در موردی که فرد با عمل خود منجر به حذف نام، عنوان و یا نشان معرف پدیدآورنده می شود، ساکت است و همین امر علاوه بر ایجاد مشکل برای پدیدآورندگان در اعمال این ماده، اختلافات زیادی را نیز به وجود آورده است. [۱۹]
مصادیق و نمونه ها
معمولا در قراردادهای نشر ذکر می شود که باید یادداشت یا اطلاعیه مناسبی در مورد رعایت کپی رایت در صفحه عنوان اثر درج شود. این اطلاعیه متضمن نماد یا سمبل اولین سال انتشار اثر و نام صاحب اثر و حق کپی رایت می باشد. [۲۰]
منابع
- ↑ اکرم سالارپورگل ختمی. مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان). چاپ 1. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5004216
- ↑ حمید آیتی. حقوق آفرینش های ادبی و هنری. چاپ -. دادگستر، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5072892
- ↑ اکرم سالارپورگل ختمی. مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان). چاپ 1. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5004236
- ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4776020
- ↑ حمید آیتی. حقوق آفرینش های ادبی و هنری. چاپ -. دادگستر، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5075912
- ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4776028
- ↑ ساناز الستی. حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی. چاپ 2. میزان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4982220
- ↑ اکرم سالارپورگل ختمی. مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان). چاپ 1. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5011668
- ↑ حمید آیتی. حقوق آفرینش های ادبی و هنری. چاپ -. دادگستر، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5075924
- ↑ محمدعلی حاجی ده آبادی و محمدمهدی عالمی طامه. جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی. فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5020520
- ↑ محمدعلی حاجی ده آبادی و محمدمهدی عالمی طامه. جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی. فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5020068
- ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4775924
- ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4776024
- ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4775932
- ↑ ساناز الستی. حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی. چاپ 2. میزان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4982092
- ↑ اکرم سالارپورگل ختمی. مطالعه تطبیقی نقض حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری در نظام حقوقی ایران و انگلستان). چاپ 1. جنگل، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5037040
- ↑ محمدعلی حاجی ده آبادی و محمدمهدی عالمی طامه. جرایم علیه مالکیت فکری در قوانین کیفری ایران و مقررات بین المللی. فصلنامه تخصصی حقوق اسلامی (فقه و حقوق سابق) شماره 20 بهار 1388، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5028172
- ↑ سیدعباس حسینی نیک. سیاست جنایی ایران در حمایت از حقوق تألیف و نشر (سیاست تقنینی، سیاست قضایی، سیاست اداری). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4775972
- ↑ ساناز الستی. حقوق کیفری مالکیت ادبی و هنری در ایران و بررسی تطبیقی آن با آمریکا و قراردادهای بین المللی. چاپ 2. میزان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4982136
- ↑ سیدحسن میرحسینی. فرهنگ حقوق مالکیت معنوی (جلد دوم) حقوق مالکیت ادبی و هنری. چاپ 2. میزان، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5160536