تعهدات حقوق بشری دولت واضع تحریم در برابر مردم کشور تحریم‌شده: از صدور معافیت تحریمی تا رفع مؤثر موانع

تعهدات حقوق بشری دولت واضع تحریم در برابر مردم کشور تحریم‌شده: از صدور معافیت تحریمی تا رفع مؤثر موانع نام مقاله ای است از سید محمد حسن رضوی و مریم قاسمی و فاطمه زین الدینی که در شماره دو دوره پنجاه و دو (تابستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.

چکیده

با پیشرفت فناوری و درهم‌تنیدگی اقتصاد کشورهای دنیا در عصر حاضر، تحریم‌های یکجانبة اقتصادی به‌عنوان حربه‌ای کارا و رایج، توسط کشورهای قدرتمند دنیا، برای تحت فشار قرار دادن کشور هدف، مورد توجه قرار گرفته و کاربردی متفاوت از دوران گذشته یافته است. با دگرگون شدن ماهیت و قدرت تحریم‌های اقتصادی، کشورهای قدرتمند تلاش کرده‌اند تا با بهره‌گیری حداکثری از این اهرم فشار، بـه‌صـورت یکجانبه یا با همراه کردن سایر کشورها، به وضع این نوع مقررات محدودکننده علیـه کشورها و دولت‌هایی که تابع سیاست خارجی این کشورها نیستند، بپردازند. بیشترین آثار زیانبار این تحریم‌های یکجانبه بر حقوق بنیادین شهروندان عادی سرزمین‌های هدف از جمله حق سلامتی و حق دسترسی بر غذا قابل مشاهده است که به بروز پرسش‌ها و ابهام‌هایی در تعیین دامنة مسئولیت کشور تحریم‌کننده در برابر آثار زیانبار این اقدام‌های تحریمی، منجر شده است. مقالة حاضر، ضمن بررسی عوامل مؤثر بر تشدید آثار تحریم‌های اقتصادی بر کشور تحریم‌شده، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که کشورهای تحریم‌کننده، تا چه حد نسبت به حقوق بنیادین مردم کشور هدفِ تحریم، مطابق با موازین حقوق بشری و قواعد حقوق بین‌الملل، دارای مسئولیت و تکلیف هستند.

کلیدواژه‌ها

• تحریم اقتصادی
• تحریم های چند جانبه
• تحریم های فراسرزمینی
• تحریم های فراگیر
• حقوق بنیادین بشر
• حق غذا و دارو

مواد مرتبط

• ماده 41 منشور ملل متحد
• ماده 55 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی