کاربرد تسلیحات شیمیایی در جنگ ایران و عراق از منظر حقوق بین‌الملل کیفری

کاربرد تسلیحات شیمیایی در جنگ ایران و عراق از منظر حقوق بین‌الملل کیفری نام مقاله‌ای از حسین شریفی طرازکوهی و ساسان مدرس سبزواری است که در شماره پنجاه و دوم (آذر 1395) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.

چکیده

کاربردسلاح‌های شیمیایی به‌ واسطه‌ آسیب‌های گسترده‌ای که در قربانیان ایجاد کرده، درمیان جنایات رژیم صدام حسین، جایگاه خاصی دارد. مقتضای عدالت آن است که این گونه جنایات خطیرِ مورد توجه جامعه‌ بین‌المللی، بدون ‌مجازات نمانند. برمبنای معاهدات و عرف بین‌المللی، تردیدی در خصوص ممنوعیت کاربرد تسلیحات شیمیایی در دهه 1980 وجود ندارد. نفس همین ممنوعیت (بدون نیاز به جرم‌انگاری صریح) می‌تواند مبنایی برای مسئولیت کیفری مرتکبین این اعمال باشد. ضمن یادآوری رویه‌ دادگاه نورنبرگ، مقاله‌ حاضر،نشان داده که اگر دادگاه بین‌المللی صالحی برای رسیدگی به این جنایات وجود داشته باشد، مشکلی از حیث قانونی‌ بودن جرم وجود نخواهد داشت؛ اماچون در حال حاضر،هیچ دادگاه بین‌المللیِ حائز صلاحیت و مرتبط با جنگ ایران و عراق وجود ندارد، موضوع اجرای حقوق بین‌الملل، می‌تواند مورد توجه دادگاه‌های داخلی قرارگیرد. مقاله حاضر، با این اعتقاد که دادگاه‌های ایران، علی‌القاعده دارای صلاحیت رسیدگی به این جنایات هستند، پیشنهاد کرده که برای ایفای نقش مؤثر دادگاه‌ها در حمایت از حقوق بین‌الملل و کاهش آلام قربانیان،اصلاحاتی در برخی قوانین جزایی صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

• تسلیحات شیمیایی
• پروتکل 1925 ژنو
• دادگاه‌های داخلی
• جنگ ایران و عراق
• حقوق بین‌الملل کیفری

مواد مرتبط

• ماده 9 قانون مدنی
• ماده 1 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
• ماده 137 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
• ماده 2 قانون مجازات اسلامی
• ماده 3 قانون مجازات اسلامی
• ماده 4 قانون مجازات اسلامی
• ماده 8 قانون مجازات اسلامی

اصطلاحات تخصصی

• اصل قانونی بودن جرم