مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی ناشی از کمک یا مساعدت با تاکید بر قضیه کاربرد مهمات خوشه‌ای در یمن

مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی ناشی از کمک یا مساعدت با تاکید بر قضیه کاربرد مهمات خوشه‌ای در یمن نام مقاله‌ای از ستار عزیزی و سیامک کریمی است که در شماره پنجاه و یکم (شهریور 1395) نشریه پژوهش حقوق عمومی منتشر شده است.

چکیده

مداخله نظامی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی در بحران یمن (2015) می‌تواند از زوایای مختلف در نظام حقوق بین‌الملل بررسی گردد. یکی از این زوایا، قواعد ثانویه حقوق بین‌الملل است که نقض قواعد اولیه حقوق بین‌الملل را تعیین و آثار و پیامدهای آن را مشخص می‌کند. اصولاً هر دولتی، مسئول فعل متخلفانه‌ای است که خود مرتکب آن شده اما ضروریات و اقتضائات دیگری همچون حاکمیت قانون و جبران خسارت طرف زیان‌دیده، ایجاب می‌کند تا در برخی وضعیت‌ها، دولتی در قبال فعل متخلفانه‌ی دولتی دیگر واجد مسئولیت باشد. یکی از این وضعیت‌ها، مسئولیت اشتقاقی ناشی از کمک یا مساعدت در ارتکاب تخلف بین‌المللی از جانب دولتی دیگر است. کاربرد مهمات خوشه‌ای از سوی دولت عربستان علیه مواضعی در یمن و چگونگی تسلیح این دولت به این مهمات توسط دولت/دولت‌های ثالث می‌تواند در پرتو مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی مورد بررسی قرار گیرد. این نوشتار، تلاش می‌کند با استفاده از مبانی این نوع از مسئولیت، مشخص کند که آیا دولت/دولت‌های ثالثی که عربستان را به سلاح‌های خوشه‌ای مجهز کرده‌اند بابت عمل این دولت مبنی بر کاربرد سلاح‌های خوشه‌ای مسئولیت دارند یا خیر.

کلیدواژه‌ها

• مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی
• معاونت
• سلاح‌های خوشه‌ای
• حقوق بشردوستانه
• توزیع مسئولیت

مواد مرتبط

• ماده 16 پیش‌نویس مواد درباره مسئولیت دولت‌ها در قبال اعمال متخلفانه بین‌المللی
• ماده 34 کنوانسیون حقوق معاهدات
• ماده 35 کنوانسیون حقوق معاهدات
• ماده 60 کنوانسیون حقوق معاهدات
• ماده 5 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر

اصطلاحات تخصصی

• مسئولیت بین‌المللی اشتقاقی
• اصل تفکیک
• قاعده احتیاط