ماده ۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی
در موارد یادشده در ماده قبل، مدیر دفتر دادگاه ظرف دو روز نقایص دادخواست را به‌طور کتبی و مفصل به خواهان اطلاع داده و از تاریخ ابلاغ به مدت ده روز به او مهلت می‌دهد تا نقایص را رفع نماید. چنانچه در مهلت مقرر اقدام به رفع نقص ننماید، دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتر و در غیبت مشارالیه، جانشین او صادر می‌کند، رد می‌گردد. این قرار به خواهان ابلاغ می‌شود و نامبرده می‌تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به همان دادگاه شکایت نماید. رأی دادگاه در این خصوص قطعی است.
توضیح واژگان
سمت: عبارت است از عنوانی که شخص تحت آن اقامه دعوا می‌کند یا به دعوای دیگری پاسخ می‌دهد که بر دوگونه است یا شخص به عنوان اصیل یعنی کسی که در دعوی ذینفع است دخالت می‌کند یا به عنوان نمایندگی از طرف ذینفع می‌باشد۶۶۵۷۶۷
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
با توجه به قانون اخطار رفع نقص باید ظرف دوروز و توسط دفتر دادگاه صادر شود و در صورتی که اخطار خارج از مهلت دوروزه صادر شود، اخطار باطل نمی‌باشد و تخلف اداری محسوب می‌شود .۱۴۲۱۸۴
در صورتی که دادخواست تقدیمی خواهان ناقص باشد صدور اخطار کلی برای خواهان مبنی بر این که دادخواست او ناقص است منشأ اثر نخواهد بود؛ زیرا دفتر باید موارد نقص را به تفصیل در اخطاریه خواهان قید نماید تا خواهان با آگاهی از آن‌ها جهت رفع نواقص عمل نماید. ۱۱۵۵۰۹و در صورت عدم رفع نقص، دفتر دادگاه قرار رد دادخواست صادر می‌نماید، توجه به این نکته لازم است که در هیچ فرضی قاضی دادگاه بدواً قرار رد صادر نمی‌کند و این مورد از وظایف دفتر دادگاه می‌باشد که در صورت اختلاف نظر بین قاضی دادگاه و دفتر دادگاه نظر قاضی برای دفتردادگاه لازم الاتباع است .۳۸۷۴۹۶
رسیدگی دادگاه به اعتراض به‌طور فوق‌العاده و در اولین فرصتی است که از پرونده‌های روزانه فراغت می‌یابد. ۱۴۲۴۵۹
در صورتی که دادخواست ناقص به جریان افتد، حسب جریان پرونده در مرحله دادرسی بدوی یا تجدیدنظر وفق ماده ۶۶ یا ۳۵۰ ق.آ.د. م عمل می‌شود. ۱۱۶۷۹۱
رویه‌های قضایی
۱) نظریه ۵۸۲۵/۷ – ۱۵/۷/۱۳۸۲ اداره حقوقی قوه قضاییه: با توجه به این که خواهان باید دادخواست تقدیمی به دادگاه را بر اساس مقررات مذکور در مواد ۵۳و۵۴ ق.آ.د. م تکمیل نماید و قانوناً قبل از تکمیل دادخواست دادگاه با تکلیفی برای رسیدگی مواجه نیست و در برخی موارد مانند تبصره ذیل ماده ۱۹ قانون ثبت اسناد و املاک رد دادخواست دارای آثاری است که با ابطال دادخواست متفاوت است. ۱۳۶۱۲۴
۲)هیئت عمومی دیوانعالی کشور در رای شماره ۱۸۹۶–۶/۱۱/۱۳۲۸ آورده‌است: «قرار رد دادخواست که به علت عدم اقدام در رفع نقص صادر می‌شود غیابی محسوب نمی‌شود تا قابل اعتراض باشد.»۱۳۸۹۵۰۶
۳)رای شماره ۳۵۳–۱۰/۳/۱۳۲۲ شعبه هفتم: «تصریح نشدن وکالت پژوهشی در وکالتنامه به تنهایی کافی برای رد دادخواست پژوهشی نیست و در این صورت دادخواست مزبور در حکم دادخواستتی است که وکالت نامه به آن ضمیمه نباشد و بایستی طبق مواد ۸۴ و ۸۵ ق.ا.د. م (مواد ۵۳ و ۵۴ کنونی) اقدام به اخطار رفع نقص بشود نه این که دادخواست را رد نمود.»۱۳۸۹۰۵۴
۴)در رای شماره ۱۴۴۷–۳۱/۴/۱۳۲۰ شعبه سوم دیوانعالی کشور آمده‌است: «اگر هنگام ورود پژوهش خواه به دفتر دادگاه و اقدام به تکمیل دادخواست هنوز دفتر باز بوده و از اعلان تعطیل اداره بیش از دو سه دقیقه نگذشته باشد این قدر فاصله عرفا تسامح و آخر وقت محسوب است و نباید دادخواست پژوهشی را از لحاظ این که در خارج از مدت اقدام به تکمیل شده رد نمود»۱۳۸۹۵۵۲
۵)در صورت نقص در دادخواست تقدیمی تجدید نظر خواه وجود داشته باشد دفتر دادگاه بدوی نسبت به صدور اخطار رفع نقص اقدام می‌نماید. ۵۱۷۲۸۰
۶)رای شماره ۳۰۹ شعبه دوازدهم دیوان عالی کشور ۱۳۷۲: صدور قرار رد دادخواست به علت رفع نقص بدواً از وظایف دادگاه نمی‌باشد. ۳۸۷۴۹۶
مصادیق و نمونه‌ها
۱) برگه صدور اخطار رفع نقص اسکن شود. ۷۶۴۳۵۵***************