ماده ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری

جرم در موارد زير مشهود است : الف - در مرئي و منظر ضابطان دادگستري واقع شود يا مأموران ياد شده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور يابند و يا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده كنند . ب - بزه ديده يا دو نفر يا بيشتر كه ناظر وقوع جرم بوده اند ، حين وقوع جرم يا بلافاصله پس از آن ، شخص معيني را به عنوان مرتكب معرفي كنند . پ - بلافاصله پس از وقوع جرم ، علائم و آثار واضح يا اسباب و ادله جرم در تصرف متهم يافت شود و يا تعلق اسباب و ادله ياد شده به متهم محرز گردد . ت - متهم بلافاصله پس از وقوع جرم ، قصد فرار داشته يا در حال فرار باشد يا بلافاصله پس از وقوع جرم دستگير شود . ث - جرم در منزل يا محل سكناي افراد ، اتفاق افتاده يا در حال وقوع باشد و شخص ساكن ، در همان حال يا بلافاصله پس از وقوع جرم ، ورود مأموران را به منزل يا محل سكناي خود درخواست كند . ج - متهم بلافاصله پس از وقوع جرم ، خود را معرفي كند و وقوع آن را خبر دهد . چ - متهم ولگرد باشد و در آن محل نيز سوء شهرت داشته باشد . تبصره 1 ماده 45: چنانچه جرائم موضوع بندهاي ( الف ) ، ( ب ) ، ( پ ) و ( ت ) ماده ( 302 ) اين قانون به صورت مشهود واقع شود ، در صورت عدم حضور ضابطان دادگستري ، تمام شهروندان مي توانند اقدامات لازم را براي جلوگيري از فرار مرتكب جرم و حفظ صحنه جرم به عمل آورند . تبصره 2 ماده 45: ولگرد كسي است كه مسكن و مأواي مشخص و وسيله معاش معلوم و شغل يا حرفه معيني ندارد .

توضیح واژگان

جرم مشهود آن هنگامی است که در شرف وقوع است و یا زمان اندکی از وقوع آن گذشته است.چنانکه آثار و ادله جرم اثبات و انتساب آن را به فاعل ممکن میکند.درحالی که جرم غیرمشهود به جرایمی گفته میشود که از زمان ارتکاب آن مدتی گذشته است و برای اثبات آن به شهود آنی دسترسی نیست.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

از نظر مدت فاصله زمانی مان وقوع جرم و کشف آن،جرام به دو دسته مشهود و غیر مشهود تقسیم میشوند. در این باره در بندهای هفت گانه این ماده تنها قسمت اول بند الف مشهود واقعی بوده و سایر موارد در حکم مشهود است.ضمنا مصادیق جرایم غیرمشهود قابل احصا نیست.در واقع هرجرمی که مشهود نباشد،غیرمشهود است. گفتنی است کلمه بلافاصله که در غالب بندهای این ماده به کار رفته است عرفی بوده نه اینکه پس از گذشت دو یا چند روز بعد از وقوع جرم،موضوع را به ضابطین اطلاع دهند. ضمنا جرم ارتکاب یافته توسط شخص ولگرد به دلیل آنکه دستگیری چنین متهمی با طی کردن مراحل و تشریفات دادرسی با مانع رو به رو میشود، براین فرض است که مشهود است و چاره ای جز دستگیری متهم نیست.همچنین هرچند در تبصره این ماده شهروندان عادی به طور محدود برخی اختیارات ضابطان دادگستری را دارند،ولی گزارش امر توسط آنان،اعتبار گزارش ضابطان را ندارد.

منابع

{{پانویس}}