هتک حیثیت
هتک حیثیت از لحاظ لغوی به معنای آبرو و اعتبار است. در عرف و عادت واژه حیثیت به معنای مجموعه سوابق احترام آمیزی که فرد در ارتباط با دیگر افراد، ترتیب زندگی و کار کسب کرده‌است. این معنا میان همه طبقات و گروه‌های مردم با هر فکر و عقیده مورد استعمال است.[۱]
هتک حیثیت رایانه‌ای
هتک حیثیت رایانه‌ای عبارت است:
الف- تغییر یا تحریف صوت و تصویر
عنصر قانونی
ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای مصوب ۱۳۸۸ بیان می‌دارد: «هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد».[۲]
در تبصره ذیل ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای، در صورت مستهجن بودن تغییرات یا تحریفات، تشدید مجازات پیش‌بینی شده‌است: «چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.» برای به دست آمدن ملاکی از عبارت مستهجن، به آثار مستهجن و محتویات مستهجن رجوع کنید.[۲]
عنصر مادی
برای تحقق عنصر مادی، شرایط ذیل باید مهیا باشد:
- مجنی علیه لزوماً شخص حقیقی است و نه شخص حقوقی.
- بستر وقوع جرم، سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی است.
- این روش هتک حرمت همراه با تغییر یا تحریف یا انتشار است.
- موضوع تحریف و تغییر فیلم، صوت یا تصویر است.
- مجنی علیه، شخص دیگر باشد و نه خود مرتکب فعل.
- در هتک حرمت از طریق انتشار علم منتشر کننده به تغییر یا تحریف شرط است.
- داوری عرف در تحقق هتک حرمت، نقش اساسی دارد و از نظر عرف، تغییرات باید توهین آمیز باشد.
ب- افشای اسرار و تصاویر خصوصی
عنصر قانونی
ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای:«هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۰۰۰ /۰۰۰ /۵) ریال تا چهل میلیون (۰۰۰ /۰۰۰ /۴۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.».[۳]
عنصر مادی
برای تحقق عنصر مادی، شرایط ذیل باید مهیا باشد:
- عمل مجرمانه در قالب انتشار یا در دسترس دیگران قرار دادن باید باشد.
- موضوع جرم صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار باید باشد.
- محتویات مذکور، باید متعلق به دیگری باشد و نه مرتکب فعل.
- عمل مجرمانه بدون رضایت صاحب آن باید باشد.
- در صورتی که الزام قانونی بر عمل انتشار یا دسترسی باشد، جرم محقق نمی‌گردد.
- وقوع جرم در بستر سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی باید رخ دهد.
- تحقق ضرر مادی یا معنوی شرط می‌باشد و باید منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت مجنی علیه گردد.
منابع
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. حقوق اساسی و نهادهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ 15. پایدار، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4476464
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای
- ↑ ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای