ماده ۳۵۴ قانون آیین دادرسی کیفری

اخلال در نظم دادگاه از طرف متهم يا ساير اشخاص ، موجب غيرعلني شدن محاكمه نمي شود ، بلكه بايد به گونه مقتضي نظم برقرار شود . رييس دادگاه مي تواند دستور اخراج كساني را كه باعث اخلال در نظم دادگاه مي شوند ، صادر كند ، مگر اينكه اخلال كننده از اصحاب دعوي باشد كه در اين صورت رييس دادگاه دستور حبس او را از يك تا پنج روز صادر مي كند . اين دستور پس از جلسه رسيدگي ، فوري اجراء مي شود . اگر اخلال كننده از وكلاي اصحاب دعوي باشد ، دادگاه به وي در خصوص رعايت نظم دادگاه تذكر مي دهد و در صورت عدم تأثير ، وي را اخراج و به دادسراي انتظامي وكلا معرفي مي كند . چنانچه اعمال ارتكابي ، واجد وصف كيفري باشد ، اجراي مفاد اين ماده ، مانع از اعمال مجازات قانوني نيست . دادگاه پيش از شروع به رسيدگي ، مفاد اين ماده را به اشخاصي كه در جلسه دادگاه حضور دارند ، تذكر مي دهد .

توضیح واژگان

مقصود از اخلال در نظم دادگاه، به هم زدن روند عادی جلسه دادرسی از سوی متهم یا دیگر اشخاص حاضر در جلسه به هر طریقی از قبیل هیاهو و جنجال است.1307380

نکات توضیحی تفسیری دکترین

با وجود اینکه افراد حاضر در جلسه دادرسی از جمله تماشاچیان، حق اظهار نظر در طول مدت رسیدگی را نداشته و ملزم به سکوت و حفظ نظم می باشند، با این حال نباید اخلال یا بی نظمی از سوی آن ها را دلیلی برای غیر علنی نمودن جلسات رسیدگی دانست.1706420 در واقع لازم است قاضی دادگاه به طریق مقتضی نظم جلسات دادرسی را برقرار کند. از جمله روش های برقراری این نظم دادن تنفس و نیز صدور دستور اخراج افرادی است که موجب اخلال در نظم جلسه می شوند.891252 البته مسئولیت رییس دادگاه در این خصوص به معنای سلب مسئولیت از دادرس علی البدل در فرض غیبت رییس دادگاه در زمینه ایجاد نظم در جلسه نیست.891260 اقدام لازم در این خصوص می تواند حسب مورد صدور دستور اخراج یا حبس افراد ایجاد کننده اخلال باشد. حبس افراد را باید دستوری اداری دانست که نیازی به تشکیل پرونده یا انجام تحقیقات نداشته و در همان جلسه نیز صادر و در پایان آن اجرا می شود.4706360 منتها باید توجه رد که امکان صدور دستور حبس نسبت به وکلای دادگستری، شهود، مطلعان و نیز تماشاچیان حاضر در جلسه وجود ندارد. چرا که آن ها را نمی توان « اصحاب دعوی» تلقی کرد.4706364در خصوص این دستور، عده ای معتقدند دستور دادگاه برای اخراج افراد یا بازداشت ان ها در نتیجه ایجاد اخلال در نظم دادگاه را باید یک دستور قطعی و غیر قابل اعتراض دانست.891268 لذا این دستور قابل تجدید نظر نمی باشد.3992824 توقیف اشخاص بر به موجب ماده فوق را نباید نوعی محکومیت کیفری تلقی کرد. بلکه می توان آن را نوعی تأدیب دانست.3992892

رویه قضایی

به موجب نظر کمیسیون در یکی از نشست های قضایی، با توجه به قاعده قبح عقاب بلابیان اگر قاضی دادگاه قبل از شروع به رسیدگی لزوم رعایت حفظ نظم دادگاه را به طرفین گوشزد نکند، امکان توقیف افراد وجود نداشته و در صورت بر هم زدن نظم جلسه از سوی افراد، باید آن ها را به عنوان اخلال در نظم اماکن عمومی تحت تعقیب قرار داد.3352936