ماده ۲۲۶ قانون آیین دادرسی کیفری

متهمي كه در مورد او قرار كفالت يا وثيقه صادر مي شود تا معرفي كفيل يا سپردن وثيقه به بازداشتگاه معرفي مي گردد ؛ اما در صورت بازداشت ، متهم مي تواند تا مدت ده روز از تاريخ ابلاغ قرار بازپرس ، نسبت به اصل قرار منتهي به بازداشت يا عدم پذيرش كفيل يا وثيقه اعتراض كند . تبصره ماده 226: مرجع صادركننده قرار و رئيس يا معاون زندان مكلفند تمهيدات لازم را به منظور دسترسي متهم به افرادي كه وي براي يافتن كفيل يا وثيقه گذار معرفي مي كند ، فراهم كنند و هر زمان متهم ، كفيل يا وثيقه معرفي نمايد هر چند خارج از وقت اداري باشد ، در صورت وجود شرايط قانوني ، مرجع صادركننده قرار يا قاضي كشيك مكلف به پذيرش آن هستند .

پیشینه

سابقاً ماده 138 قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب 1378) در این خصوص وضع شده بود.484208

نکات توضیحی تفسیری دکترین

بدون تردید متهمی که در خصوص او قرار کفالت یا وثیقه صادر شده است، در صورت عجز از معرفی کفیل یا تودیع وثیقه یا امتناع از این امور، بازداشت می شود و نمی توان او را در اختیار مأموران انتظامی یا امنیتی قرار داد.این امر از وجوه اشتراک قرار کفالت و وثیقه است.این بازداشت تا تودیع وثیقه یا فسخ قرار ادامه می یابد.اما مدت بازداشت به دلیل عجز از معرفی کفیل، به شخص متهم بستگی داشته و قاضی در این خصوص تقصیری ندارد. در واقع متهم اگر شخص کفیل را معرفی کند، آزاد می شود. در غیر این صورت باید او را تا زمان معرفی کفیل به زندان اعزام نمود. البته اگر کفیل شخص مکفول را در موعد مقر حاضر نکند، در فرض حضور خود مکفول پس از انقضای موعد اجرای حکم، مطالبه وجه الکفاله از کفیل فاقد مجوز قانونی است. نامه معرفی متهم به بازداشتگاه شامل نکات زیر است:

1- مشخصات متهم

2- موضوع اتهام

3- نوع و میزان قرار تأمین

4- تصریح به بازداشت متهم تا اطلاع بعدی

نکته قابل توجه تفاوت میان این قرارهای منتهی به بازداشت و خود قرار بازداشت موقت است. در واقع با وجود یکسان بودن نتایج، در این قرار ها در صورت معرفی کفیل یا سپردن وثیقه، متهم آزاد می شود. حال آن که در قرار بازداشت موقت، متهم همچنان در زندان باقی می ماند.

مچنین در صورت عدم حضور متهم و محکومیت وی، محکوم به را باید از محل تامین اخذ شده پرداخت.

رویه قضایی

به موجب یک نظریه مشورتی عجز متهم از معرفی کفیل یا تودیع وثیقه، موجب بازداشت وی می شود و امکان قرار دادن وی در اختیار نیروی انتظامی تا زمان معرفی کفیل یا تودیع وثیقه مجوز ندارد. البته متهم می تواند از زندان نیز نسبت به معرفی کفیل یا تودیع وثیقه اقدام کند.494704

همچنین به موجب نظریه مشورتی 7/10957_1380/11/14 هرگاه متهم وثیقه یا وجه نقد موضوع قرار تأمین را حاضر کند، مرجع قضایی مکلف به قبول آن و آزاد کردن متهم است و در توقیف ماندن متهم به دلایلی نظیر تعطیل بودن بانک جایز نیست.639776

از سوی دیگر به موجب رای شماره 222_1380/5/25 دادگاه انتظامی قضات، اعزام متهم به اداره آگاهی به عوض ندامتگاه پس از صدور قرار وثیقه و عجز وی از ایداع آن ولو به منظور تکمیل تحقیقات، تخلف می باشد.639792

انتقادات

عده ای معتقدند با ئجود پیشبینی برخی از تدابیر جبران کننده خسارت فرد بازداشت شده در مواد قانونی، ولی هیچ یک از این طرق مبین اعاده حیثیت و حق جبران خسارت متهم نیست. بازداشت متهم موجب ورود خسارت مادی و معنوی به وی و خانواده او می شود. لذا به مقتضی انصاف لازم است از این متهمان به نحو مناسبی جبران خسارت و اعاده حیثیت شود.3559360