ماده 12 قانون حمایت خانواده

ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده مصوب 1391:در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می‌تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوی کند مگر در موردی که خواسته، مطالبه مهریه غیرمنقول باشد.

مواد مرتبط

• ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی

نکات توضیحی

بر اساس قانون مدنی اقامتگاه زن شوهردار همان اقامتگاه شوهر است۴۷۴۹۵۲۴ اما در صورتی که محل اقامت زوج و زوجه متفاوت باشد دادگاه محل اقامت زوجه صالح به رسیدگی است.

در خصوص دعوای مهریه چنانچه مهریه مال غیرمنقول باشد، دعوای مطالبه مهریه باید در دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول طرح شود.

رویه‌های قضایی

مطابق نظریه مشورتی شماره ۷/۹۲/۸۱۶ مورخ ۹۲/۵/۱ اداره حقوقی قوه قضایی امتیاز و اختیاری که در ماده ۱۳ قانون حمایت خانواده در طرح دعاوی امور خانوادگی به زوجه داده‌است مغایرتی با ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی ندارد زیرا طبق مقررات اخیرالذکر خواهان می‌تواند در دعوای راجع به اموال منقول که از عقود و قراردادها ناشی شده‌است به دادگاهی رجوع کند که عقد یا قرار داد در حوزه آن واقع شده‌است و با توجه به کلمه «خواهان می‌تواند» به کار رفته‌است حاکی از اختیار خواهان و قابل جمع بودن این مقررات است که خواهان مختار است به دادگاه محل سکونت خود یا خوانده یا دادگاهی که عقد نکاح در حوزه آن واقع شده در مواردی که دعوا راجع به اموال منقول ناشی از عقد نکاح باشد مراجعه نماید. بدیهی است در مواردی که دعوای مربوط به مطالبه مهریه باشد و مهریه نیز مال غیرمنقول باشد باید در محل وقوع مال غیرمنقول طرح دعوا شود.

در نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۱۵۰ مورخ ۹۳/۲/۱ اداره حقوقی قوه قضاییه بیان شده‌است که صلاحیت دادگاه خانواده صرفاً محدود به بندهای تعیین شده در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ است و دعاوی کیفری موضوع ماده ۴۹ به بعد این قانون، وفق قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی می‌شود. برای افزایش صلاحیت دادگاه نیاز به نص قانون داریم و از طرفی در موارد استثنایی باید به قدر متقن اکتفا نمود و از تفسیر موسع خودداری کرد. رویه موجود محاکم خانواده نیز بر همین اساس است؛ بنابراین ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده صرفاً مربوط به دعاوی مورد اشاره در این ماده است؛ بنابراین در مورد ضرب و جرح و سایر دعاوی کیفری محل وقوع جرم ملاک صلاحیت است.

بر اساس نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۹۵ مورخ ۹۳/۱/۲۶ اداره حقوقی قوه قضاییه محل سکونت با محل اقامت تفاوت دارد بنابراین گرچه ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی محل اقامت زن شوهردار را همان اقامتگاه شوهر می‌داند اما چنانچه زن در محلی غیر از اقامتگاه شوهر سکونت داشته باشد دادگاه محل سکونت وی ملاک قرار می‌گیرد.