ماده ۳۴۴ قانون مدنی

اگر در عقد بیع، شرطی ذکر نشده یا برای تسلیم مبیع یا تادیه قیمت، موعدی معین نگشته باشد بیع، قطعی و ثمن، حال محسوب است مگر این که بر حسب عرف و عادت محل یا عرف و عادت تجارت در معاملات تجارتی وجود شرط یا موعدی معهود باشد اگر چه در قرارداد بیع ذکری نشده باشد.

توضیح واژگان

بیعی را که در آن، برای تسلیم هیچ یک از عوضین، مهلتی تعیین نگردیده باشد؛ بیع حال نامند.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

در بیع سلم، ثمن باید فی المجلس تأدیه گردد.

عرف مشترک متعاقدین، بر عرف محلی مرجح است.

با توجه به اینکه اصل فوری بودن اجرای تعهد، که در رابطه با ثمن، که در غالب موارد به صورت کلی فی الذمه می باشد؛ جاری است؛ به طریق اولی، نسبت به مبیع نیز تسری داشته؛ و مقتضای اطلاق عقد است. عمل به مقتضای اطلاق، مورد پذیرش عقلا قرار گرفته است.

وجود خیار شرط برای مشتری، خدشه ای به فوریت تأدیه ثمن وارد نمی سازد.

سوابق فقهی

اگر بیع، به صورت مطلق منعقد گردیده؛ و تسلیم مبیع و ثمن، به زمانی بعد مؤکول نشده باشد؛ دراینصورت هریک از عوضین، به محض انعقاد عقد، باید مبادله گردند.

اگر برای تسلیم عوضین در بیع، شرط اجل تعیین نگردیده باشد؛ هر یک از طرفین، مکلف است مورد تعهد خود را، به صورت حال تأدیه نماید؛ حتی اگر طرف دیگر، آن را مطالبه نکرده باشد.

مصادیق و نمونه ها

• در میان عشایر عرف است که روغن را، در زمستان فروخته؛ و در بهار که موعد تسلیم آن است؛ تحویل می دهند. بدون اینکه نیازی به ذکر این مطلب در عقد باشد.