ماده 278 قانون امور حسبی

ماده 278 قانون امور حسبی: وصیت ‌نامه خودنوشت در صورتی معتبر است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز و ماه و سال به خط موصی بوده ‌و به امضای او رسیده باشد.

مواد مرتبط

• ماده 276 قانون امور حسبی

توضیح واژگان

وصیت نامه: سندی که حاوی وصیت باشد. ممکن است خودنوشت یا سری یا رسمی باشد در غیر این صور فقط با اقرار ورثه به صدور آن از موصی اعتبار دارد.

وصیت نامه خودشنوشت: وصیت نامه ای است که خود موصی می‌نویسد. این وصیت نامه باید به خط موصی باشد و تاریخ روز و ماه و سال باید به خط موصی باشد و امضای موصی راداشته باشد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

وصیت نامه خود نوشت ساده ترین شکل وصیت نامه است و به موصی امکان می دهد که خود به طور پنهانی وصینامه اش را بنویسد و هیچ هزینه ای هم نپردازد. تنها خطر این نوع وصیت نامه این است که وصیتنامه از بین برود یا در معرض تحریف قرار گیرد خطری که جبران آثار آن ناممکن یا به غایت دشوار است. پس باید آن را در محلی محفوظ نگاه داشت یا به امینی سپرد که از دستبرد مصون بماند.

در خصوص امضای وصیت نامه خود نوشت ذکر این نکته ضروری است که مهر و اثر انگشت موصی جانشین امضای او نمی شود و فقط امضای وی است که وصیت نامه خود نوشت را کامل می کند و هر شکل و علامت و نوشته ای که موصی به طور معمول برای امضای خود به کار می برد، برای اعتبار بخشیدن به وصیت نامه کافی است هر چند که ناخوانا یا بی معنی باشد. زمان امضا به طور معمول مقارن با تاریخ انشای آن است. با وجود این اگر چندی بعد وصیت نامه امضا شود اعتبار آن از بین نمی رود، جز این که تاریخ وصیتنامه تاریخ امضا یا تکمیل آخرین جزء سند است.

همچنین باید توجه داشت که از ظاهر ماده 278 قانون امور حسبی این گونه برداشت می شود که چنانچه یکی از سال و ماده و یا روز نوشته نشده باشد وصیت نامه معتبر نخواهد بود ولی به نظر می رسد که با اعمال عدالت قضایی بتوان ماده را حمل بر موردی غالب کرد و سندی که تاریخ آن به جهتی از جهات معلوم شود اگر چه روز و یا ماه و یا سال نوشته نشده باشد معتبر دانست، مثلا چنانچه در وصیت خودنوشت موصی بنویسد چون در سال فلان متولد شده ام و اکنون هفتاد و دو سال و شش ماه و چند روز از عمرم می گذرد و مردنم نزدیک شده چنین وصیت می کنم... در وصیت نامه مزبور اگر چه از نظر مزبور دور از احتاط قضایی می باشد.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

شعرانی از قول ابو حنیفه و شافعی و مالک نقل کرده است که اگر موصی وصیتش را با خط خود بنویسد و یقین شود که وصیت به خط خود اوست ولی بر آن شاهد نگرفته باشد، به چنین وصیتی حکم نمی شود یعنی اگر وصیتی به خط خود موصی پیدا شود ولی بر آن شاهد نگرفته باشد و در مقابل مردم به آن اقرار نکرده باشد وصیت ثابت نمی شود هر چند علم داشته باشیم گه این خط خود اوست.

رویه های قضایی

در نظریه مشورتی شماره 7/2101 مورخ 1353/5/15 اداره حقوقی قوه قضاییه مقرر شده است: وصیت نامه تنظیم شده در کنسولگری جزء اسناد رسمی محسوب نمی گردد ولی از نظر این که تمام آن بر طبق گواهی معاون کنسولگری ایران در ژانویه خط موصی نوشته شده و دارای امضا و تاریخ او می باشد به موجب ماده 278 قانون امور حسبی خود نوشت محسوب است.