ماده ۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی
هرگاه سند ثبت احوال در ایران تنظیم شده و ذی‌نفع مقیم خارج از کشور باشد رسیدگی با دادگاه محل صدور سند است و اگر محل تنظیم سند و اقامت خواهان هر دو خارج از کشور باشد در صلاحیت دادگاه عمومی شهرستان تهران خواهد بود.
توضیح واژگان
سند ثبت احوال: ناظر به شناسنامه و سوابق مربوط به آن در سازمان ثبت احوال و دعاوی راجع به سند ثبت احوال از قبیل ابطال شناسنامه و الزام اداره ثبت به صدور شناسنامه با مندرجات جدید و تغییر سن و تغییر نام یا تغییر نام خانوادگی است۱۳۰۳۳۴۵
شهرستان: از تقسیم استان به قطعات وسیع در رابطه با اداره کشور، شهرستان پدید آمد. در مرکز آن، دادگاه شهرستان و شورای شهرستان است. هر شهرستان علی الاصول حوزه انتخابی نماینده پارلمان است. ۸۳۴۹۰
صلاحیت محلی دادگاه: دو دادگاه که از حیث صنف و نوع و درجه مساوی باشند و از حیث هریک از جهات حوزه بندی قضایی و تقسیم کار که اختلاف صلاحیت داشته باشند صلاحیت آن دو دادگاه را نسبت به هم صلاحیت نسبی نامند۵۳۴۹۶۰
پیشنه
ماده ۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی در قانون سال و۱۲۹۰و قانون سابق وجود نداشته‌است ۱۳۷۹۹۵/۶۹۹۰۰۸
فیش ۱۳۸۰۰۰ به مبجث صلاحیت محلی به‌طور کلی پرداخته وپیشنه ای در مورد صلاحیت رسیدگی به دعاوی اسناد ثبت احوال ندارد ********
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
در ماده در مورد فرضی که محل تنظیم سند خارج از کشور باشد و خواهان در زمان طرح دعوی ساکن ایران باشد چیزی بیان نشده اما با توجه به اطلاق ماده ۴ قانون ثبت احوال، خواهان مجاز خواهد بود که دعوا را در محل اقامت خود اقامه نماید۲۱۲۲۷۰/۱۱۵۵۶۳/۴۰۴۲۶۹و این دو ماده (ماده ۴ قانون ثبت احوال و ماده ۲۵ ق.ا.د. م) در حقیقت تکمیل کننده یکدیگر می‌باشند و بین این دو ماده هیچگونه تعارضی نیست .۴۰۴۲۷۰
در صورتی که سند در خارج برای تبعه خارجی صادر شده باشد، برای اقامه دعوا در ایران هرچند دادگاه ایران صلاحیت رسیدگی دارد، اما مقررات کشور متبوع خواهان برماهیت دعوا حاکم است. ۱۴۲۱۰۷
رویه‌های قضایی
۱) رای وحدت رویه هیئت عمومی دیوانعالی کشور منتشر در روزنامه رسمی شماره ۸۶۴۰–۱۴/۶/۱۳۵۳: نظر به اینکه ادعای خواهان مبنی بر عدم تعلق شناسنامه موجود به وی مورد قبول اداره آمار نبوده و به همین جهت برای ابطال آن ناچار به مراجعه به دادگاه شده‌است دعوی عنوانا اختلاف در اسناد سجلی است و بر طبق ماده ۴۴ قانون ثبت احوال مصوب ۱۳۱۹ رسیدگی به آن در صلاحیت محاکم دادگستری می‌باشد لذا رای شعبه سوم دادگاه استان خراسان که دادگستری را صالح تشخیص داده صحیحا صادر شده‌است. این رای به موجب ماده ۳ از مواد اضافه شده به قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای دادگاه لازم الاتباع است.
۲) در صورتی که فردی فاقد شناسنامه باشد و در سنین بالا برای صدور شناسنامه به اداره ثبت احوال مراجعه کند و اداره بدون اینکه کتباً حواب منفی به او بدهد، فرد باید بنا بر ماده ۱ قانون آیین دادرسی مدنی که دادگستری را مرجع تظلمات عمومی می‌داند به دادگاه عمومی مراجعه نماید و این مسئله به دیوان عدالت اداری مربوط نیست زیرا تصمیم از طرف اداره ثبت احوال گرفته نشده تا متقاضی ابطال آن را بخواهد۱۳۸۰۴۸۶
۳) به استناد ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی مصوب بهمن ماه ۱۳۶۷ تغییر تاریخ تولد اشخاص به کمتر از پنج سال ممنوع می‌باشد و رسیدگی به درخواست تغییر سن بیش از پنج سال نیز به تجویز تبصره همین قانون منحصراً به عهده کمیسیون مقرر در آن محول شده‌است. ۱۳۸۰۴۷۱
۴) طبق بند ۴ قانون ۳ ثبت احوال مصوب ۱۳۵۵ تغییر اسامی ممنوعه در صلاحیت هیئت حل اختلاف ثبت احوال است مگر تغییر نام به لحاظ وقوع اشتباه باشد که در صلاحیت دادگاه است. ۱۳۸۰۴۸۵