ماده ۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی

دادخواست باید به زبان فارسی در روی برگهای چاپی مخصوص نوشته شده و حاوی نکات زیر باشد:

1)نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی الامکان شغل خواهان.

. تبصره - درصورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود مشخصات وکیل نیز باید درج گردد

2)نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده.

3)تعیین خواسته و بهای آن مگر آن که تعیین بهاء ممکن نبوده و یا خواسته، مالی نباشد.

4)تعهدات و جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می داند به طوری که مقصود واضح و روشن باشد.

5)آنچه که خواهان از دادگاه درخواست دارد.

6)ذکر ادله و وسایلی که خواهان برای اثبات ادعای خود دارد، ازاسناد و نوشتجات و اطلاع مطلعین و غیره، ادله مثبته به ترتیب و واضح نوشته می شود و اگر دلیل، گواهی گواه باشد، خواهان باید اسامی و مشخصات و محل اقامت آنان را به طور صحیح معین کند.

7)امضای دادخواست دهنده و درصورت عجز از امضاء ، اثر انگشت او.

تبصره 1 - اقامتگاه باید با تمام خصوصیات ازقبیل شهر و روستا و دهستان و خیابان به نحوی نوشته شود که ابلاغ به سهولت ممکن باشد.

تبصره 2 - چنانچه خواهان یا خوانده شخص حقوقی باشد.

توضیح واژگان

مدعی : در آیین دادرسی یعنی خواسته دعوی (=مدعی به ) . در لغت به مقصود و منظور و مطلب گفته می شود.85393

پیشینه

بند هفتم ماده 51 قانون جدید قبلا در یک ماده جداگانه ( ماده 78 قانون سابق ) آورده شده بود و در صدر آن ماده بیان شده بود :« تاریخ تقدیم دادخواست باید شمسی و با تمام حروف نوشته شود» که در ماده 51 این موضوع وجود ندارد،، در مورد شمسی بودن تاریخ نیاز به تصریح وجود ندارد زیرا اصل هفدهم قانون اساسی در مورد تاریخ رسمی مبنای کار ادارات دولتی را هجری شمسی بیان کرده است ؛ این استدلال را می توان در مورد به زبان فارسی بودن دادخواست نیز مطرح کرد که چون در اصل پانردهم قانون اساسی بیان شده است نیاز به تصریح ندارد.886130

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مطابق ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی دادخواست باید در روی برگ های چاپی مخصوص نوشته شود و در نتیجه دادخواست دهنده باید هر یک از ارکان مختلف دادخواست خود را در قسمت مربوط بنویسد ، علی رغم تصریح این شرط در هیچ یک از مواد آیین دادرسی مدنی ضمانت اجرایی برای آن پیش بینی ننموده است . (722051) تکلیف مزبور از جمله به منظور سهولت دفاع خوانده و رسیدگی دادگاه تعیین گردیده است.335859/433278

با توجه به بند 4 ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی لازم است در دادخواست تعهدات و جهاتی که به موجب آن خواهان خود را مستحق مطالبه می داند ، به طوری که مقصود واضح و روشن باشد ذکر شود. اما گروهی از فقها معتقدند لازم نیست در استماع دعوی، مدعی سسبب استحقاق منشاء کیفیت و خصوصیات حق خود را در دادخواست بیان کند بلکه می تواند دعوی خود را به طور مطلق و بدون ذکر سبب طرح نماید اعم از این که خواسته حق عینی باشد یا دینی.409420 به نظر می رسد مقصود از بند 4 ماده 51 آن است که خواهان باید رابطه ی حقوقی خود را با خوانده که موجب اختلاف شده است ، با عبارت های خلاصه و مفید شرح داده و منشاء حق خود را توضیح بدهد که منشاء حق او ممکن است تعهدات ( عقود و معملات) یا جهات دیگر ( از جمله اسباب تملک مانند ارث یا الزامات خارج از قرارداد) باشد.310837

رویه های قضایی

1) نظریه مشورتی شماره 2182/7 – مورخ 16/4/1358 اداره حقوقی قوه قضاییه  :« شخص که به عنوان وارث ، سند متعلق به مورث خود را مستند دعوی قرار می دهد ، باید دلیلی بر وراثت خود نظیر گواهی حصر وراثت اقامه کند والا باید مطابق مواد 72 و 84 قانون آیین دادرسی مدنی ( مواد 51 و 53 قانون کنونی ) اقدام شود »1380744

2)در صورتی که مدعی در تقاضای خود از محکمه در موضوع مدعی به خود مردد باشد و منجزا از محکمه امر بخصوصی را تقاضا ننماید در این صورت رد عرضحالش تخلف نیست .1414301

1389372 این فیش خیلی قدیمی می باشد ****

3) بر حسب ماده 71 قانون ( قدیم ) آیین دادرسی مدنی ( ماده 51 کنونی) دادخواست باید به زبان فارسی نوشته شود و مقصود از فارسی ، فارسی معمولی است بنابراین دادخواستی که به زبان خارجی یا محلی باشد ، قابل رسیدگی نیست.1414255

مصادیق و نمونه ها

1)وقتی دعاوی مالی و غیر مالی را احصاء می نمائیم ، ملاحظه می گردد غلبه با دعاوی غیر مالی است ، زیرا کلیه دعاوی مربوط به ثبت احوال ، خانواده ( بجز مطالبه مهریره و نفقه معوقه) کلیه دعاوی موجر و مستاجر ( بجز مطالبه اجور معوقه و خسارت وارده ) ، کلیه دعاوی مربوط به امور حسبی ، کلیه درخواست ها مانند درخواست تامین دلیل ، تامین خواسته ، دستور موقت ، مهر و موم ترکه ، تحریر ترکه و .. دعوی تولیت ،رفع تصرف عدوانی ، رفع مزاحمت و ممانعت از حق و .. غیر مالی است .487728

2)خواسته تحویل اتومبیل است و آن اتومبیل به مبلغ چهار میلیون ریال تقویم شده است در حالی که بیع نامه عادی یا رسمی مستند دعوا حکایت دارد خواهان اتومبیل را پنجاه میلیون ریال خریداری کرده است. بدیهی است در این حالت دفتر و یا دادگاه نمی توانند به خواهان ایراد نمایند که چرا خواسته را بطور غیر واقعی تقویم نموده است ؛ مگر خوانده در مهلت ایراد کرده باشد.115463

3) فرم چاپی دادخواست اسکن شود: 826714**************