ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی

از ویکی حقوق
نسخهٔ تاریخ ‏۱ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۴۶ توسط Wikihagh admin (بحث | مشارکت‌ها) (Wikihagh admin صفحهٔ ماده 126 قانون مجازات اسلامی را به ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی منتقل کرد: فارسی سازی نویسه ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

اشخاص زیر معاون جرم محسوب می‌ شوند: الف ـ هرکس، دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوء ‌استفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد. ب ـ هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد. پ ـ هرکس وقوع جرم را تسهیل کند. تبصره ـ برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است. چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی ‌شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیف‌تر محکوم می‌ شود.

توضیح واژگان

منظور از ترغیب آن است که شخص با تشویق دیگری به ارتکاب جرم در وی میل و رغبت ایجاد کند هم چنین باید میان تشویق معاون و ارتکاب جرم از سوی مباشر ارتباط وجود داشته باشد[۱] صرف حضور در محل و نظاره کردن به معنای تشویق مباشر نیست[۲] اگر شخصی،مباشر را تشویق به ارتکاب جرم خاصی یا علیه یک شخص خاص نماید و مباشر جرم دیگری و یا علیه شخص دیگری انجام دهد نمیتوان تشویق کننده را بعنوان معاون مجازات نمود مگر اینکه مشوق بدون تعیین مال یا شخص خاص بطور کلی مباشر را تشویق کرده باشد البته تشویق مباشر به نقض قوانین کیفری بصورت کلی نمیتواند مصداق معاونت قرار گیرد[۳]

منظور از تهدید واداشتن دیگری به ارتکاب جرم به وسیله ترساندن نسبت به جان،مال،ناموس،آبرو وحیثیت او یا دیگری است بدیهی است ترس باید ناشی از رفتار دیگری باشد تا بتوان دیگری را معاون دانست[۴] تهدید ضمنی هم میتواند برای معاون محسوب شدن شخص کفایت کند[۵] تهدید باید در شخص تهدید شده موثر باشد بنابراین اگر فرد بداند که تهدید کننده قادر به عملی نمودن تهدید خود نمیباشد لکن با این وجود مرتکب جرم گردد نمیتوان تهدید کننده را به عنوان معاون تعقیب نمود[۶]

منظور از تطمیع برانگیختن حس آز و طمع دیگری است که با پاداش دادن یا قول پاداش به دیگری محقق میشود[۷]

تحریک به معنای برانگیختن و به جنبش در آوردن است که میتواند با گفتار یا فعل محقق گردد[۸] عده ایی از حقوقدانان معتقدند که تحریک باید فردی باشد یعنی مخاطب تحریک باید شخص معلوم و معین باشد لکن عده ایی از حقوقدانان معتقدند برای تحقق تحریک در معاونت ضرورت ندارد که شخص معینی تحریک شود[۹]

فریب را مکر و حیله و دسیسه را مکر،حیله و عداوت پنهان می دانند[۱۰]

به نظر میرسد منظور از سوء استفاده اشاره به مواردی است که نفوذ معنوی کسی بر روی دیگری که ناشی از روابط استخدامی یا خویشاوندی و ... است به وی این امکان را بدهد تا با بهره گیری ناروا از موقعیت خود شخص تحت نفوذ خود را به سوی ارتکاب جرم بکشاند[۱۱]

برای تحقق معاونت از طریق ساختن یا تهیه وسایل ارتکاب جرم نیازی به اطلاع سازنده یا تهیه کننده از هویت قربانی نیست[۱۲] البته شرط تحقق معاونت استفاده مباشر از آن وسیله در ارتکاب جرم میباشد[۱۳] به نظر میرسد بهتر آن بود که قانونگذار بجای استفاده از عبارت ساختن و تهیه وسایل ارتکاب جرم در بند پ از عباراتی مانند قرار دادن وسایل در اختیار مجرم استفاده مینمود[۱۴]

تسهیل الزاما منوط به توافق قبلی میان مباشر و معاون نیست[۱۵] تسهیل میتواند با فعل و ترک فعل محقق شود[۱۶]

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مسئولیت معاون بر مبنای مجرمیت عاریه ایی توجیه میشود یعنی وصف مجرمانه اعمال معاون از رفتار مباشر عاریه گرفته میشود و معاونت جرم مستقلی نیست[۱۷] به دلیل آنکه پذیرش مطلق عاریتی بودن مجرمیت و مسئولیت معاون نتایج نامطلوبی به بار می آورد قانونگذار ما به جای استعاره مطلق اصل استعاره نسبی مسئولیت را پذیرفته است[۱۸] پذیرش اصل استعاره نسبی مسئولیت معاون باعث شده است که در ایران مجازات معاون از مباشر کمتر باشد[۱۹] معاونت در شروع به جرم قابل تصور و تحقق است اما تصور شروع به معاونت دشوار میباشد[۲۰] با وجود سه شرط اعلام صریح انصراف از سوی معاون به مباشر،به موقع بودن این اعلام،انجام اقدامات متعارف برای جلوگیری از ارتکاب جرم یا حداقل جلوگیری از تاثیر گذاری مساعدت معاون میتوان انصراف معاون را برداشت و او را فاقد مسئولیت دانست[۲۱] برای تحقق معاونت سه شرط لازم است شرط اول جرم بودن رفتار مباشر[۲۲] شرط دوم تقدم یا اقتران زمانی رفتار معاون نسبت به مباشر[۲۳] شرط سوم قربانی نبودن معاون [۲۴] عنصر مادی جرمی که مرتکب در آن معاونت نموده است میتواند فعل یا ترک فعل باشد[۲۵] معاونت در شروع به جرم،جرم است[۲۶] معاونت در معاونت نیز قابل تصور است ضمن آنکه برای تحقق معاونت وجود ارتباط بین رفتار مباشر و معاون کفایت میکند حتی اگر میان مباشر و معاون ارتباطی وجود نداشته باشد[۲۷] وجود فاصله بین رفتار معاون و مباشر موجب سلب مسئولیت معاون نمیشود[۲۸] معاونت در جرم یک جرم مقید است و برای تحقق آن باید نتیجه ایی از رفتار معاون که همان ارتکاب جرم توسط مباشر است حاصل شود[۲۹] البته این به معنای آن نیست که شرط مجازات کردن معاون قابل مجازات بودن مباشر است چه بسا مباشر به دلیل برخورداری از علل شخصی از مجازات معاف گردد یا مباشر تحت اکراه مرتکب جرم شده باشد[۳۰] از سوی دیگر هرگاه مباشر بنابه عللی که در ماهیت جرم و عناصر تشکیل دهنده آن قابل تعقیب نباشد معاون نیز قابل تعقیب و مجازات نیست[۳۱]

منابع

  1. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231788
  2. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231796
  3. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231812
  4. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231824
  5. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231828
  6. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231836
  7. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231840
  8. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231844
  9. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231848
  10. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231856
  11. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231864
  12. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231884
  13. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231888
  14. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231896
  15. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231912
  16. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231916
  17. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231772
  18. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231776
  19. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231780
  20. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231820
  21. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231924
  22. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231928
  23. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231956
  24. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231972
  25. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231944
  26. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231948
  27. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231952
  28. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231968
  29. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231976
  30. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231984
  31. میرمحمد صادقی. حقوق جزای عمومی (جلد دوم) (مسئولیت کیفری). چاپ 1. دادگستر، 1400.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6231988