ماده ۳۹۴ قانون مجازات اسلامی

رعایت تساوی مقدار طول و عرض، در قصاص جراحات لازم است لکن اگر طول عضو مورد قصاص، کمتر از طول عضو آسیب‌ دیده در مجنی‌ علیه باشد، قصاص نباید به عضو دیگر سرایت کند و نسبت به مازاد جنایت، دیه گرفته می ‌شود لکن میزان در عمق جنایت، صدق عنوان جنایت وارده است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

به موجب این ماده لازم است در قصاص، تساوی در مساحت اعم از طول و عرض رعایت شود. در واقع رعایت تساوی در مقدار، از شرایط اساسی قصاص عضو است. به نحوی که در فعل قصاص باید میزان اندازه و مقدار مساوی با فعل عدوانی باشد.4084708لذا رعایت تساوی در جراحاتی که بر سر و صورت واقع می شود از نظر طولی و عرضی لازم است.اما به نظر می رسد ر اساس این ماده رعایت تساوی از حیث عمق لازم نباشد.1939108 چرا که از حیث چاقی و لاغری میان افراد تفاوت وجود دارد.2815924 در صورت عدم امکان رعایت تساوی در قصاص عضو و جنایت و در واقع در صورت بیم تعزیر و وقوع ضرر به نفس یا اعضاء دیگر جانی، قصاص ثابت نمی باشد. علت عدم ثبوت قصاص در جنایت هاشمه یا منقله نیز همین امر است.354032

سوابق فقهی

فقها معتقدند در راستای استیفای حق قصاص، لازم است طول و عرض جراحات وارده را اندازه گرفته و از هر دو جهت، میزان قصاص برابر با اندازه جراحت باشد.4023840عده ای از فقها رعایت تساوی در عمق را نیز لازم دانسته اند و تفاوتی میان طول ، عرض و عمق در این خصوص نمی دانند.2154044 در حالی که گروهی دیگر این امر را ضروری نمی دانند.711156

مستندات فقهی

عده ای حکم مساوات در قصاص را از آیه ی 194 سوره بقره استنباط نموده اند.426412

رویه قضایی

در خصوص حالتی که جراحات عمدی موجب قصاص شده اند اما میزان جرح از حیث مساحت مشخص نمی باشد، کمیسیون استفتائات شورای عالی قضایی پاسخ داده است که چنانچه تراضی بر دیه وجود نداشته باشد و قصاص خواسته شده باشد، باید صرفاً به میزان مساوی جرح قصاص صورت گیرد و زیاده بر آن فاقد مجوز است.3739812