ماده ۷۱۶ قانون مدنی

در صورتی که دین حال باشد هر وقت ضامن ادا کند می‌تواند رجوع به مضمون‌عنه نماید هر چند ضمان، مدت داشته و موعد آن نرسیده باشد مگر آن که مضمون‌عنه اذن به ضمان موجل داده باشد.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در مواردی که دین حال است ، ضامن می تواند آن را به طور موجل یا حال بر عهده گیرد ، موعد تعیینی تنها در در روابط ضامن و طلبکار موثر است ، وگرنه در رابطه ضامن و بدهکار ، در هر زمان که پرداخت شود ، ضامن حق رجوع به مضمون عنه را دارد.  اما در فرضی که که مدیون کسی را ماذون و مامور کرد که دین موجل را فورا بپردازد ، باید شخصا نیز از عهده خسارت وارده بر آید و برروی همین اصل است که حقوقدانان می گویند :«اذن مضمون عنه ، موجب رجوع ضامن است بر طبق آنچه که بدان ماذون بوده ».

سوابق و مستندات فقهی

«چنانچه دین حال باشد ، در هر صورت ، چه ضمان حال باشد و چه مدت دار ، ضامن پس از پرداخت دین می تواند به مضمون عنه رجوع کند».

انتقادات

ظاهرا قسمت دوم ماده 716 قانون مدنی قابل ایراد است و از نظر حقوقی موجه به نظر نمی رسد . ماده می گوید :«.... مگر آن که مضمون‌عنه اذن به ضمان موجل داده باشد.» حتی اگر مضمون عنه ادن به ضمان موجل داده باشد معهذا دین حال او را موجل نمی گرداند . هر یک از دو دین می توانند جداگانه حال یا موجل باشند.

مصادیق و نمونه ها

• چنانچه در دین حال ضامن ضمانت کند که سه ماهه دین را پرداخت نماید و قبل از رسیدن سه ماه مبلغ را بدهد چون دین حال بوده می تواند به مضمون عنه مراجعه کند. ولی اگر رضایت مضمون عنه به ضمانت موجل باشد یعنی به ضامن بگوید ضمانت کن سه ماهه بدهی ، اگر ضامن قبل از سه ماه پرداخت ، نمی تواند به مضمون عنه مراجعه کند زیرا رضایت به ضمان با تعیین مدت بوده است.