ماده ۲۳۸ قانون آیین دادرسی مدنی

هیچ یک از اصحاب دعوا نباید اظهارات گواه را قطع کند، لکن پس از ادای گواهی می توانند توسط دادگاه سؤالاتی را که مربوط به دعوا می باشد از گواه به عمل آورند.

توضیح واژگان

شهادت شهود : گواهی عبارت است از اینکه شخص به نفع یکی از اصحاب دعوی و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و خبر از وقوع امری کند.463499

پیشینه

به طور سنتی در همه نظام های حقوقی دادگاه ها شهادت را به شکل شفاهی استماع می کنند ، در شماری از کشورهای حقوق رومی – ژرمنی پرسسش نخستین از سوی دادگاه انجام می شود و اختیارات طرفین در این باره محدود است در حالیکه در برخی از کشور های کامن لا ، نقش دادرس  و طرفین معکوس می باشد در هر حال در همه کشورهای بحث شده پذیرفته شده است که طرفین باید قادر به طرح پرسش مستقیم از شاهد باشند.526123

ماده 199ق.ا.د.م و 207 ا.د.م آیین دادرسی مارا به سمت تفتیشی سوق می دهد ، در جریان مواد مربوط به شهادت شهود ماده ای نظیر ماده 421 قانون سابق در آیین دادرسی مدنی جدید دیده نمی شود. در ماده 421 ق.ا.د.م سابق آمده بود «در استماع شهادت شهود و تحقیقات محلی قاضی می تواند هر گونه پرسشی برای کشف حقیقت و مبانی گواهی لازم بداند ، از گواهان بنماید» و بسیار اتفاق می افتاد که در اثر این پرسش ها ، وضع شهادت به نفع یکی از طرفین دعوا دگرگون می شد ، اما در مواد جدید نظیر این ماده دیده نمی شود و بر عکس ، موادی مثل ماده 238 ق.ا.د.م افراطی ترین شیوه دادرسی اتهامی را بیان کرده است.409585

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

پرسش از گواه توسط طرفین دعوی جایز است ولی هیچ یک از آنان حق ندارد اظهارات گواه را قطع کند ، آنان می توانند پس از ادای گواهی سوالات خود را توسط دادگاه مطرح نمایند ( نه به طور مستقیم) .627882/1331069/466257//114641/

ممنوعیت قطع اظهارات گواه مندرج در این ماده به نظر می رسد مشمول دادگاه نیز می باشد ، دادگاه باید اجازه و رخصت دهد اظهارات شاهد به اتمام رسد ، انگاه چنانچه سوال از شاهد لازم باشد ، مطرح نماید1331068

علت ممنوعیت قطع کلام گواه آن است که گواه ازادی کامل داشته باشد و به شهادت ترغیب نشده یا از آن منع نگردد و تلقینات طرفین بر محفوظات وی تاثیر نگذارد.139602 در مورد اخذ توضیح از کارشناس بر اساس ماده 263 ق.ا.د.م این امر تنها توسط دادگاه ممکن می باشد.526104