ماده ۲۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی

دادگاه باید کارشناس مورد وثوق را از بین کسانی که دارای صلاحیت در رشته مربوط به موضوع است، انتخاب نماید و درصورت تعدد آنها، به قید قرعه انتخاب می شود. درصورت لزوم تعدد کارشناسان، عده منتخبین باید فرد باشد تا درصورت اختلاف نظر، نظر اکثریت ملاک عمل قرار گیرد.

تبصره - اعتبار نظر اکثریت درصورتی است که کارشناسان از نظر تخصص با هم مساوی باشند.

توضیح واژگان

استشاره : مصدر باب استفعال از ریشه شور به معنای رایزنی می باشد ، در فقه و حقوق به طلب مشورت قاضی از فردی درباره مساله ای است که نسبت به آن اگاهی و خبرگی لازم است1013858

پیشینه

در حقوق اسلامی مشورت قاضی با خبره کاملا جنبه ارشادی دارد و پذیرش نظریه کارشناس در اختیار قاضی است ، اما در حقوق فرانسه در کنار مشورت بدون الزام برای قاضی ، شکل الزامی آن نیز متصور می باشد1013858

در حقوق کشور های عربی نیز شمارکارشناسان ( وحدت یا تعدد کارشناسان) در اختیار قاضی می باشد مثلا در مصر قاضی می تواند یک یا سه کارشناس انتخاب نماید، در حقوق عراق نیز قاضی مختار به انتخاب تعداد یک یا چند نفر کارشناس را دارد.455497

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

در مقررات مربوط به کارشناسی به شرط اهلیت کارشناس اشاره نشده است اما تحقق این شرط ضرورت دارد چرا که کارشناسی جز امور مهم می باشد که افراد فاق اهلیت توان انجام آن را ندارند.در مورد شرط سن در قانون حداقل 25 سال تعیین شده است ( در مورد کارشناس رسمی ) و حداکثری برای سن پیش بینی نشده است اما به نظر منعی برای انتخاب کارشناس غیر رسمی زیر 25 سال نیز وجود ندارد.306638

در این ماده به منظور جلوگیری از بروز اختلاف و مساوی شدن ارای کارشناسان ، قاضی مکلف است تعداد کارشناسان را فرد قرار دهد تا در صورت بروز اختلاف نظر اکثریت آنان ملاک عمل قرار گیرد.114730

برای انتخاب کارشناس داشتن پروانه کارشناسی الزامی نمی باشد چرا که ملاک این ماده برای تعیین کارشناس ، کارشناس خبره مورد وثوق می باشد و لذا دادگاه می تواند از کارشناسان خبره مورد وثوق برای تشخیص موضوع استفاده نماید.114722همچنین مسائلی که در دادگستری مطرح می شود بسیار متنوع و گسترده می باشد و امکان دارد نسبت به موضوعی خاص کارشناس رسمی وجود نداشته باشد به همین دلیل دادگاه باید اختیار داشته باشد تا به افراد خبره و کارشناسان غیر رسمی مراجعه نماید.306635

سوابق و مستندات فقهی

بعضی از فقها معتقدند که با وجود خبره اعلم ، رجوع به او و پیروی از او لازم است و سیره عقلا نیز این موضوع را تایید می نماید.455139پ

مصادیق و نمونه ها

تردیدی در مراجعه به نظر خبره اعلم از نظر عقلا وجود ندارد ،به طور مثال زمانی که پزشک  خبره عمل جراحی را ضروری و تاخیر در آن را موجب مرگ بیمار بداند اما پزشک غیر خبره بگوید در این عمل جراحی خطری بزرگ وجود دارد و مریض نیازی به عمل ندارد ، طبیعتا ملاک عمل نظر پزشک خبره قرار می گیرد.455153 در موردی که در تعیین ارش میان مقومان آن اختلاف وجود داشته باشد مشهور فقها بر این عقیده اند که میانگین قیمت های متعدد محاسبه و به آن عمل می شود/455176