ماده ۷۰۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

از بین بردن یا نقص دائم یا موقت حواس یا منافع دیگر مانند لامسه، خواب و عادت ماهانه و نیز به وجود آوردن امراضی مانند لرزش، تشنگی، گرسنگی، ترس و غش، موجب ارش است.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مقصود از جنایت بر منافع، جنایتی است که نفع عضو بدن انسان را کاهش دهد یا از بین ببرد بدون آنکه نقص یا قطع عضوی رخ دهد یا آنکه جراحتی وارد شود.از جمله مهمترین این منافع حواس پنج‌گانه است. از بین رفتن منفعت یا حس مهم، موجب تعلق دیه کامل خواهد بود. ولی اگر اهمیت آن حس و منفعت چندان زیاد نباشد، دیه کمتر یا ارش تعلق خواهد گرفت؛ مثلاً دیه از بین رفتن حس لامسه یا چشایی برخلاف سایر حواس موجب ارش است.

سوابق فقهی

گفته شده‌است که اگر بر اثر جنایت، قدرت بلعیدن فرد از بین برود ولی نمیرد و بتواند به زندگی ادامه دهد، براینکه دیه کامل بر عهده جانی است یا ارش اختلاف نظر است و در صورت بازگشت توانایی بلعیدن، فقط ارش ثابت می‌شود.همچنین از آنجایی که برای بعضی از منافع مثل قوه لامسه در شرع دیه ای ذکر نشده‌است این اختلاف به وجود آمده‌است که آیا قاعده کلی «هرچه در انسان یکی باشد، اگر شخصی آن را از بین ببرد دیه کامل ثابت می‌شود» شامل منافع نیز می‌شود یا تنها اعضا را در بر می‌گیرد؟ که پاسخ داده شده‌است که از بین بردن قوه لامسه بنابر قول اول موجب ثبوت دیه کامل و بنابر قول دوم موجب ثبوت ارش می‌شود. گفتنی است بسیاری از فقها قائل به قول دوم هستند.در این باره طبق نظر آیت االله خمینی نیز در تلف شدن هر منفعتی که در شرع دیه معینی ندارد موجب حکومت است. مثل آنکه در اثر جنایتی خوابش نبرد یا حس لامسه اش مختل گردد.