ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

درآوردن و یا از بین ‌بردن چشم بینای کسی که فقط یک چشم بینا دارد و چشم دیگرش نابینای مادر زادی و یا به علل غیرجنایی از بین رفته باشد موجب دیه کامل است لکن اگر چشم دیگرش را در اثر قصاص یا جنایتی که استحقاق دیه آن را داشته است از دست داده باشد دیه چشم بینا، نصف دیه کامل می‌ باشد.

توضیح واژگان

عده ای بر این باورند که منظور از دیه کامل در این ماده، دیه کامل هر یک از زن و مرد با توجه به جنسیت مجنی علیه می باشد.

پیشینه

ماده 377 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1370)، سابقاً در این خصوص وضع شده بود.

فلسفه و مبانی نظری ماده

به نظر می رسد در فرضی که مجنی علیه دارای یک چشم می باشد، در صورت از بین رفتن این چشم، از آن جا که قوه بینایی وی از میان خواهد رفت، باید دیه کامل اخذ شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

گروهی معتقدند چنانچه چشم کسی سابقاً به دلیل جنایت از بین رفته باشد و دیه آن اخذ شده باشد، این امر تأثیری در دیه مورد بحث در این ماده ندارد، اما این دیدگاه، سازگار با رویه مقنن نمی باشد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مستند فقهی این ماده را روایاتی از امام صادق (ع) دانسته اند.

سوابق فقهی

فقها بیان نموده اند که در فرض کنده شدن چشم کسی که فقط یک چشم دارد، باید قائل به ثبوت دیه کامل بود،اما برخی از فقها معتقد به تعلق نصف دیه کامل به فرد دارای یک چشم هستند،گروهی دیگر از فقها تاکید کرده اند که تعلق دیه کامل به کسی که تنها چشمش از میان رفته است، منوط بر این است که چشم دیگر به دلیل یک آفت الهی یا نقص مادرزاد یا حادثه ای که او بر آن مستحق ارش یا دیه نباشد از بین رفته باشد، و گرنه دارای نصف دیه است،لذا اگر نابینایی چشم دیگر، ناشی از قصاص یا جنایت باشد، بنا بر نظر مشهور باید نیمی از دیه به او پرداخت شود.