ماده ۲۴۱ قانون تجارت

برات ممکن است به رویت باشد یا به وعده یک یا چند روز یا یک یا چند ماه از رؤیت برات یا به وعده یک یا چند روز یا یک یا چند ماه از تاریخ برات - ممکن است پرداخت به روز معینی موکول شده باشد.

توضیح واژگان

برات: به سندی که به موجب آن، امضاکننده از شخص معینی بخواهد که در موعدی مشخص، مبلغی را در وجه شخص ثالث، یا به حواله کرد، و یا در وجه حامل تأدیه نماید.(619754)

برات به وعده از رؤیت: به براتی که مبلغ آن، باید مدتی پس از رؤیت سند مزبور توسط براتگیر، به عمل آید؛ برات به وعده از رؤیت گویند.(458098)

برات به وعده روز معین: به براتی که در آن، روز تأدیه مبلغ سند مزبور، تعیین گردیده است؛ برات به وعده روز معین گویند.(458100)

پیشینه

برخلاف حقوق ایران، به موجب قانون متحدالشکل ژنو، برای اثبات تاریخ رؤیت برات، مبادرت به اعتراض نموده؛ و تاریخ واخواست، تاریخ رؤیت و قبولی برات محسوب می گردد.(458098)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

دررابطه با سفته، همچون برات، هرگاه در متن سند، به وعده از رؤیت، به عنوان مثال 20 روز پس از رؤیت، ذکر گردیده باشد؛ دراینصورت سفته باید در مدت یک سال از سررسید آن، به رؤیت متعهد برسد. درغیراینصورت دارنده آن، حق رجوع به ظهرنویس ها را از دست خواهد داد.(605461) اما باتوجه به اینکه امروزه بیشتر سفته ها، به تاریخ معین صادر می گردد؛ پس در برواتی که سررسید آنها، به وعده از رؤیت یا به وعده از تاریخ معین است؛ دراینصورت آخرین روز تأدیه وجه سند، مشتمل بر یک روز کامل می گردد. و اگر تاریخ مزبور، مصادف با تعطیلات رسمی باشد؛ اولین روز بعد از تعطیلی را، باید به عنوان موعد سفته درنظرگرفت. درضمن روز مبدأ را، نمی توان به عنوان نقطه آغاز مهلت مزبور محسوب نمود. و نیز سررسید اسناد برواتی، قابل تغییر نیست. و حتی تغییر و اصلاح قانون در این زمینه، قابلیت عطف بماسبق شدن را، درمورد آن قبیل اسناد تجاری، که پیش از لازم الاجرا شدن مصوبه جدید، صادر شده اند؛ ندارد.(605463) و در برات دارای سررسید با روز معین، ممکن است موعد مزبور، به صورت صریح، با قید روز و ماه و سال پرداخت قید گردیده؛ و یا اینکه به تبع عرف و عادت بازرگانان، روزهایی را که در سالنامه، متعلق به مناسبت خاص است؛ نظیر عید فطر و ...(458100) پس برات، از حیث تاریخ تأدیه، به سه شکل برات به رؤیت، برات به وعده از رؤیت، و برات به تاریخ معین، قابل تقسیم است.(619779)  درنهایت باتوجه به اینکه مقنن، حقوق دارنده برات را، مشروط به رعایت برخی مهلت ها نموده؛ و مبدأ شروع مدت های مزبور نیز، سررسید برات می باشد؛ از این رو تاریخ تأدیه برات، اهمیت بسزایی در حفظ حقوق دارنده سند مزبور، دارد.(1060225)

مصادیق و نمونه ها

• اگر موعد تأدیه برات، سی ام دی ماه هزار و چهارصد هجری شمسی باشد؛ چنین براتی را، باید در دسته بروات به تاریخ معین به شمار آورد.(605463)

• اگر موعد تأدیه برات، یک سال از تاریخ رؤیت باشد؛ چنین براتی را، باید در دسته بروات به وعده از رؤیت به شمار آورد.(788715)