ماده ۲۵۲ قانون مدنی
لازم نیست اجازه یا رد فوری باشد. اگر تأخیر موجب تضرر طرف اصیل باشد مشارالیه می تواند معامله را به هم بزند.
نکات توضیحی تفسیری دکترین
قانونگذار، امکان تأمل و تفکر را، برای مالک فراهم نموده؛ و اجازه و یا رد او نسبت به معامله فضولی را، فوری نمی داند.(58463)
نیاز نیست اجازه یا رد معامله فضولی فوری باشد؛ لیکن مالک نیز، در اعلام قبول یا رد، باید حدود عرفی را رعایت نموده؛ و متوجه باشد که تأخیر طولانی در تصمیم گیری او، ممکن است منجر به ورود زیان، برای طرف مقابل گردد.(687988)
با توجه به اینکه اصیل، با آزادی و اختیار و برای خود، مبادرت به انعقاد عقد می نماید؛ همچنان باید به مفاد تعهد خویش، ملتزم باشد؛ و تنها درصورتی که تأخیر مالک در قبول یا رد معامله، موجب تضرر او گردد؛ می تواند قرارداد مزبور را فسخ نماید.(284216)
سوابق فقهی
در رابطه با فوری بودن تنفیذ یا رد معامله فضولی، توسط مالک، دلیلی موجود نیست؛ اما عمومات و برخی ادله، دلالت بر امکان تأخیر مالک، در تصمیم گیری نسبت به موضوع مزبور دارد.(90167)
اگر مالک، در اتخاذ تصمیم نسبت به رد یا تنفیذ معامله فضولی، تأخیر ننماید؛ و یا در فرض تأخیر وی، آسیبی به طرف مقابل وارد نگردد؛ دراینصورت اصیل، حق فسخ معامله را ندارد.(1088157)
رویه های قضایی
به موجب دادنامه شماره 446 مورخه 7/7/1366 شعبه 24 دیوان عالی کشور، نیازی نیست که اجازه یا رد مالک، نسبت به معامله فضولی، فوری باشد.(68582)
مصادیق و نمونه ها
- زید، خودروی متعلق به عمرو را، از بکر خریداری نموده است. و قصد دارد با فروش آن به شخص دیگری، سود قابل توجهی را به دست آورد. بنابراین چنانچه تأخیر بکر در تنفیذ یا رد معامله، موجب ورود زیان به خریدار گردد؛ و چنین تأخیری متعارف نباشد؛ دراینصورت زید می تواند قرارداد مزبور را، فسخ نماید.(687988)