ماده ۵۸۴ قانون مدنی
شریکی که مال‌الشر که در ید اوست، در حکم امین است و ضامن تلف و نقص آن نمی‌شود مگر در صورت تفریط یا تعدی.
توضیح واژگان
تعدی یعنی تخطی از امر قانونگذار، که به صورت فعل انسان، صورت گیرد.(1055853)
استعمال برخلاف روش خاصی که عرف، برای حفاظت از مال، لازم می داند؛ تعدی از حدود متعارف، نامیده می شود.(52194)
تفریط، در لغت یعنی نابودساختن، ضایع نمودن، کوتاهی کردن، و هیچ کاره گردیدن شئی را.(1239228) تفریط، یعنی ترک کاری که باید انجام می شد.(21585)
پیشینه
در حقوق فرانسه، ترک وظایفی که عرفاً باید انجام شود، تفریط محسوب می گردد.(100275)
پیروان مکتب اجتماعی، هر ترک فعلی را، تفریط محسوب نمی نمایند؛ زیرا ممکن است آزادی های فردی و اجتماعی اشخاص، به مخاطره بیفتد. لذا عرف، باید لزوم اتیان عملی را که ترک شده است؛ ضروری تشخیص دهد.(196454)
کلیات توضیحی تفسیری دکترین
تعدی، همیشه با فعل صورت می پذیرد.(30328) (100046)
معیار تشخیص تعدی و تفریط، عرف می باشد.(21589) و تجاوز به مال غیر، خارج از حدود متعارف، موجب تعدی و تفریط می گردد.(220781)
باتوجه به اینکه شرکت مدنی، ارتباط بسیار نزدیک و تنگاتنگی با وکالت دارد؛ لذا ارکان عقد وکالت، تحت عناولن ذیل بیان می گردد:
- رابطه مبتنی بر تراضی.
- رابطه مبتنی بر امانت.(129106)
در عقد شرکت، هر یک از شرکا، نماینده شریک دیگر بوده؛ و اذن در تصرف نسبت به اموال مشترک دارد. به علاوه، بین آنان نیز رابطه امانی برقرار است.(129106)
سوابق فقهی
شریکی که مال مشترک در تصرف او است؛ نسبت به حقوقی که سایر شرکا در آن مال دارند؛ در حکم امین بوده؛ و به موجب قاعده "عدم ضمان امین نسبت به تلف یا نقص مال الشرکه"، ضمان وی منتفی است.(69426)